«Κάνετε αυτό εις ανάμνησή μου»
Πέμπτη 5 Απριλίου 2018
Κάθε φορά που συνάζεται ο Λαός του Θεού σε λειτουργική σύναξη, όχι απλά ακούγεται αλλά και γίνεται πράξη η προτροπή αυτή του Ιησού: «Κάνετε αυτό εις ανάμνησή μου». Το νόημα αυτής της προτροπής είναι διπλό, αφενός το “εκεί και τότε” του Ιησού Χριστού γίνεται το “εδώ και τώρα” για τον κάθε πιστό και έτσι μπορεί ο κάθε πιστός αλλά και η κοινότητα των μαθητών του Ιησού να “κοινωνά” μαζί Του. Το τελευταίο δείπνο του Ιησού με τους μαθητές του δεν επαναλαμβάνεται, δεν πολλαπλασιάζεται , αλλά μυστηριακά ο κάθε άνθρωπος και η κάθε γενιά ανθρώπων συμμετέχει στο ένα και μοναδικό δείπνο του Ιησού.
Αφετέρου η προτροπή του Ιησού δεν αφορά μόνο την συγκεκριμένη τελετουργική πράξη, αλλά όλη την κοινοτική και προσωπική ζωή των μαθητών : να θυμίζουν και να καθιστούν παρόντα τον Ιησού Χριστό.
Για να επικοινωνήσει κάθε άνθρωπος με τον συνάνθρωπό του, για να εκφράσει την σκέψη και τα αισθήματά του, τις χαρές και τις θλίψεις του, χρησιμοποιεί ορισμένα σύμβολα ή ορισμένες χειρονομίες , λόγου χάρη η χειραψία ως μέσο επικοινωνίας σημαίνει συμμετοχή στη χαρά ή στην θλίψη ή ακόμη και αποχαιρετισμό ή καλωσόρισμα , το ίδιο συμβαίνει και με το φιλί που είναι έκφραση αγάπης. Αυτή την διττή διάσταση έρχεται να επεξηγήσει ο ανθρώπινος λόγος και να διασαφηνίσει την πραγματική έννοια της χειραψίας ή του φιλιού. Ας σημειωθεί ότι ακόμη και ο ανθρώπινος λόγος είναι και αυτός ένα σύνολο συμβόλων.
Μέσα σε αυτά τα πλαίσια κινείται και η Λειτουργική ζωή της Εκκλησίας. Ο Ιησούς ταύτισε το ψωμί και το κρασί που μοίρασε στους μαθητές του με τον ίδιο τον εαυτόν του, τη Ζωή του, που δωρίζει στους μαθητές του και κατέστησε σύμβολο (=βάζω μαζί) της ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ του με τους μαθητές του αλλά και των μαθητών του μεταξύ τους, τόσο διαχρονικά όσο και συγχρονικά. Κοινωνία ζωής όμως χωρίς υπηρεσία δεν υπάρχει· ιδού το νόημα του πλυσίματος των ποδιών των μαθητών εκ μέρους του Ιησού.
Τα σύμβολα του τελευταίου Δείπνου του Ιησού με τους μαθητές του
Απαγγέλλουμε στην τελετή της προσφοράς στη Θ. Λειτουργία : “ Σου προσφέρουμε το ψωμί ή το κρασί, καρπό της γης και της εργασίας του ανθρώπου ... να γίνουν τροφή ή ποτό ζωής αιώνιας”. Τα δύο αυτά είναι τα βασικότερα στοιχεία της μεσογειακής διατροφής. Το λιγότερο που μπορείς προσφέροντάς τα είναι να εκφράσεις την αγάπη σου και την κοινωνία σου με τους συνανθρώπους σου, γι' αυτό και στην ιστορία της Σωτηρίας γίνονται το σημείο της δωρεάς του Θεού που φροντίζει και κρατά στη ζωή το Λαό του. Οι πολλοί σπόροι σιταριού γίνονται ένα ψωμί, οι πολλές ρόγες σταφυλιού κάνουν ένα μόνο κρασί, οι πολλοί άνθρωποι-μαθητές του Ιησού κάνουν-αποτελούν μια κοινότητα, έναν Λαό του Θεού την Εκκλησία, το Μυστικό Σώμα του Χριστού.
Το ψωμί είναι άζυμο: το κανονικό ψωμί σημαίνει την συνέχεια, η μαγιά είναι αυτό που το συνδέει με την προηγούμενη ζύμωση. Το άζυμο ψωμί είναι το ψωμί της εξόδου για τους Εβραίους, το ψωμί εκείνου που ξέκοψε από το παρελθόν της θλίψης της σκλαβιάς της Αιγύπτου και οδεύει προς τη γη της επαγγελίας αλλά και για μας, για τον Λαό του Θεού την Εκκλησία, που ξέφυγε από την αμαρτία και πάει σε συνάντηση του καινούργιου κόσμου της Βασιλείας του Θεού. Βέβαια αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει η Θ. Ευχαριστία να τελείται μόνο με άζυμο ψωμί, κάθε άλλο, η Ανατολική Παράδοση της Εκκλησίας χρησιμοποιεί ένζυμο ψωμί.
Το κρασί : η Γραφή του αναγνωρίζει την ικανότητα να ευφραίνει την καρδιά του ανθρώπου. Στη Θ. Ευχαριστία γίνεται σημείο της χαράς και του μεσσιανικού συμποσίου στην Βασιλεία του Θεού, τόσο όσο και το αίμα του Χριστού μέσω του οποίου σφραγίζεται η Νέα Διαθήκη. Συμβολίζει το αίμα που προστάτεψε τους Εβραίους που ξεκινούν για την γη της Επαγγελίας και την επισφράγιση της Διαθήκης στους πρόποδες του Σινά, αλλά ακόμη περισσότερο ότι κοινωνώντας στον Ιησού Χριστό, γινόμαστε σύναιμοι με τον Ιησού και όπως λέει ο Άγ. Παύλος «γιοι εν υιώ, συγκληρονόμοι του Ιησού».
Το πλύσιμο των ποδιών :στην Λειτουργία της Μεγάλης Πέμπτης αναπαρίσταται μια πράξη, μια χειρονομία, ένα δρώμενο, που σύμφωνα με τον Ευαγγελιστή Ιωάννη έκανε ο Ιησούς: έπλυνε τα πόδια των μαθητών. Αυτή η πράξη σύμφωνα με τα ήθη της εποχής, γινόταν από ένα δούλο προς το αφεντικό του ή στον επισκέπτη του αφεντικού του και που ο Ιησούς διενεργεί για τους μαθητές του αλλά την συνοδεύει με την παρότρυνση «εάν εγώ ο Κύριος και δάσκαλος σας έπλυνα τα πόδια και σεις πρέπει να κάνετε το ίδιο».
“Το πλύσιμο των ποδιών” υπογραμμίζει ότι η κοινωνία ζωής χωρίς υπηρεσία δεν μπορεί να γίνει πραγματικότητα. Η αυθεντία και η εξουσία μπορεί να πηγάζει από την όποια κοινωνική, θρησκευτική, μορφωτική κοκ τοποθέτησή του είτε είναι ο καρπός της εργασίας του, της πολιτικής, της οικονομικής ή της οικογενειακής διαδοχής του κάθε χριστιανού δεν πρέπει να γίνονται αιτίες προβολής και επιβολής, αλλά όπως ο Ιησούς είναι ο δάσκαλος, ένας λόγος παραπάνω για τον μαθητή να ασκεί προσφορά υπηρεσίας και αδελφοσύνης. Ο μαθητής του Χριστού δεν είναι προορισμένος για να κυριαρχεί και να είναι προνομιούχος αλλά είναι καλεσμένος να εξασκεί το “δωρεά λάβατε, δωρεά δώστ唨, αυτό τον κάνει εκλεκτό.
Η ζωή του μαθητή είναι αυθεντική όταν μαζί με τους άλλους, είτε είναι μαθητές του Ιησού είτε άνθρωποι καλής θελήσεως, πασχίζει για το κοινό καλό και αυξάνει την ποιότητα ζωής όλων. Η ελευθερία του μαθητή είναι πραγματική αν, ζώντας μαζί με τους άλλους, γίνεται ελευθερία από τον εγωισμό, την κακία, την μισαλλοδοξία, την απληστία και την αδικία κοκ. Γιατί το “Κάνετε αυτό εις ανάμνηση μου”, γίνεται πραγματικότητα.