Μυστήριο της θ. Ευχαριστίας Σημείο – Σύμβολο- Πραγματικότητα - Κοινωνία
Κυριακή 10 Ιουνίου 2018
Σήμερα, η Εκκλησία μας βάζει μπροστά στο Τελευταίο Δείπνο του Ιησού με τους μαθητές του. Δείπνο κατά το οποίο οι μαθητές του αναγνωρίζουν ως «ιδρυτικό» του Ιησού το Μυστήριο της Θ. Ευχαριστίας. Η Θ. Ευχαριστία μαζί με το Δόγμα της Ύπαρξης του Θεού ως Τριάδας, είναι το δίπτυχο που χαρακτηρίζει την κοινότητα των μαθητών του Ιησού.
Ανάγνωσμα από το κατά Μάρκο ΄Αγιο Ευαγγέλιο 14,12-16.22-26
Την πρώτη μέρα των Αζύμων, όταν θυσίαζαν το Πάσχα, του λένε οι μαθητές του: "Πού θέλεις να πάμε να ετοιμάσουμε για να φας το Πάσχα;" Και στέλνει δυο από τους μαθητές του και τους λέει: "Πηγαίνετε στην πόλη και θα σας συναντήσει ένας άνθρωπος που θα κρατά μια στάμνα νερού. Ακολουθείστε τον και στο σπίτι που θα μπει να πείτε στον οικοδεσπότη: Ο διδάσκαλος ρωτάει: Πού είναι το δωμάτιό μου, όπου θα φάω το Πάσχα μαζί με τους μαθητές μου;' Κι αυτός θα σας δείξει ένα μεγάλο ανώγειο, έτοιμο στρωμένο. Εκεί ετοιμάστε για μας". Αναχώρησαν οι μαθητές και πήγαν στην πόλη και βρήκαν όπως τους είχε πει και ετοίμασαν το Πάσχα.
Κι ενώ έτρωγαν, ο Ιησούς πήρε τον άρτο και αφού ευλόγησε, τον έκοψε και τους τον έδωσε και είπε: "Πάρτε. Αυτό είναι το σώμα μου". Και αφού πήρε ένα ποτήρι κι ευχαρίστησε, τους έδωσε και ήπιαν όλοι απ' αυτό. Και τους είπε: "Αυτό είναι το αίμα μου, της διαθήκης, που χύνεται για χάρη πολλών. Αλήθεια σας λέω: δεν θα πιω απ' αυτόν τον καρπό του αμπελιού πια, μέχρι εκείνη την ημέρα όταν θα το πιω καινούριο, στη βασιλεία του Θεού".
Και αφού έψαλλαν, βγήκαν στο όρος των Ελαιών.
Λόγος του Κυρίου.
Για να κατανοήσουμε και να βιώσουμε το μυστήριο της Θ. Ευχαριστίας, δεν χρειάζεται τόσο να μπορέσουμε να απαντήσουμε στο πως έγιναν τα πράγματα, πως συμβαίνει το ψωμί και το κρασί να γίνουν σώμα και αίμα του Χριστού, όσο να επικεντρώσουμε την προσοχή μας στο γιατί ο Ιησούς προχώρησε σ’ αυτές τις πράξεις. Τι ήθελε να πει στους μαθητές του, τι έζησαν οι μαθητές όχι τόσο τη στιγμή που αυτές οι ενέργειες τελούνταν αλλά τι, μετά την ανάσταση, κατάλαβαν, τι σήμαιναν γι αυτούς αυτά τα λόγια και αυτές οι χειρονομίες και τα έβαλαν στο κέντρο της οντότητάς τους; γι αυτό και τα καταγράφουν .
Το κεφάλαιο 14, στο κέντρο του οποίου ο ευαγγελιστής μας παραθέτει το τελευταίο δείπνο του Ιησού με τους μαθητές του, είναι μια συμπύκνωση εντάσεων που αναπτύσσονται γύρω από τον Ιησού, πριν και μετά το δείπνο. Το δείπνο, είναι μια στιγμή ηρεμίας και συναδελφικής οικειότητας μεταξύ δασκάλου και μαθητών. Βρήκαν ένα χώρο μέσα στην πολύβουη Ιερουσαλήμ για να τελέσουν τη Γιορτή του Πάσχα και τα έθιμα του.
Το πρώτο μέρος της περικοπής μας, είναι αφιερωμένο στο να περιγράψει το ιστορικό πλαίσιο μέσα στο οποίο διαδραματίστηκαν τα γεγονότα και την ατμόσφαιρα που διέπνεε το περιβάλλον. Το δεύτερο μέρος έχει ως κέντρο τα λόγια στο ψωμί και στο κρασί.
«"Πάρτε. Αυτό είναι το σώμα μου … "Αυτό είναι το αίμα μου, της διαθήκης, που χύνεται για χάρη πολλών.» Το ψωμί το κρασί που οι μαθητές τρώνε και πίνουν με το δάσκαλο, εκείνος το ταυτίζει με τη ζωή του, τον εαυτόν του . Μια ζωή που οι μαθητές ήδη μοιραζόταν τόσο βαθειά με τον δάσκαλο, όπως το φαγητό που για κάθε άνθρωπο γίνεται ζωή.
Το συμπόσιο πνεύμα που το διαπνέει και τα σημεία που το εκφράζουν είναι μέρη αναπόσπαστα ενός μυστηριακού συμβολισμού. Το συμπόσιο δηλώνει το πνεύμα ειρήνης, αδελφοσύνη και κοινωνίας ζωής. Κανείς δεν κάθεται να μοιραστεί το ψωμί του με κάποιον που δεν συμπαθεί. Στην εβραϊκή νοοτροπία κάθε γεύμα έχει θρησκευτική υφή. Είναι δώρο της πρόνοιας του Θεού όπως ο καρπός της γης που ο Θεός δημιούργησε για χάρη του ανθρώπου. Αλλά και του κόπου του ανθρώπου που εκπληρώνει την υπόδειξη του Δημιουργού, «κυριαρχήσετε την πλάση» , δηλαδή ενεργείστε με τέτοιο τρόπο, ώστε η δημιουργία να αποδώσει τους καρπούς της σύμφωνα με τις δυνατότητες της για χάρη του ανθρώπου.
Ο Ιησούς σφραγίζει το συμπόσιο με μια υπόσχεση: «Αλήθεια σας λέω: δεν θα πιω απ' αυτόν τον καρπό του αμπελιού πια, μέχρι εκείνη την ημέρα όταν θα το πιω καινούριο, στη βασιλεία του Θεού». Στα τρία χρόνια της δημόσιας ζωής του, ο Ιησούς δίδασκε για τον Καινούργιο Κόσμο της Βασιλείας του Θεού, που είναι ήδη παρών και ενεργός στο πρόσωπο του αλλά και αναμενόμενος. Τώρα, την στιγμή που ετοιμάζεται να αντιμετωπίσει το θάνατο, ανοίγει μια νέα περίοδο αναμονής για κάτι το ανώτερο «μέχρι εκείνη την ημέρα όταν θα το πιω καινούριο, στη βασιλεία του Θεού» μαζί τους. Στον ενδιάμεσο χρόνο τους αφήνει το μυστηριακό σημείο του ψωμιού και του κρασιού, ως εγγύηση της παρουσίας του και της κοινωνίας ζωής ανάμεσα σε κείνον και τους μαθητές του μέχρις ότου «ο Θεός θα είναι τα πάντα σε όλους».
Ιδού, λοιπόν τι είναι το Μυστήριο της Θ. Ευχαριστίας :
Α] Ο Ιησούς δωρίζει ένα σημείο ενδεικτικό της θέλησης να είναι μαζί μας, γι αυτό και συστήνει “κάντε αυτό στην ανάμνηση μου”, δηλ. ζήστε όπως εγώ έζησα, μοιραστείτε τη ζωή σας με τους άλλους, όπως εγώ την μοιράστηκα μαζί σας. Αν αγαπήσετε τους συνανθρώπους σας όπως εγώ σας αγάπησα, τότε εγώ θα είμαι μαζί σας. Έτσι θα είστε σημείο της παρουσίας μου στον κόσμο.
Β] Να σημειωθεί ακόμη ότι αυτή η δωρεά γίνεται στο πλαίσιο μιας εξελισσόμενης προδοσίας του Ιούδα, προάγγελου της εγκατάλειψης του Ιησού από τους μαθητές, μιας βίαιης αντιπαράθεσης μεταξύ προσφοράς και απόρριψης, αλτρουισμού και εγωκεντρισμού. Τα γεγονότα όπως είναι καταγραμμένα στα ευαγγέλια είναι συνάμα και μια προειδοποίηση για την κοινότητα των μαθητών διότι, αργά η γρήγορα, θα ανακαλύψουν ότι η αμαρτία είναι ακόμη ανάμεσά τους, έτσι ώστε να μην σκανδαλιστούν και να μην πουν ότι η Εκκλησία που θα θέλαμε ή θα πρέπει να ήταν, δεν είναι αυτή που ζούμε και να ξεπετάξουν τα πάντα. Ο Ιησούς ήρθε να μας απολυτρώσει, προσφέροντας ανεπιφύλακτα τη ζωή του μέχρι θανάτου· ναι, αλλά αυτό δεν ενεργεί σαν αυτοματισμός. Ο Ιησούς αγαπά την κοινότητά του και την στηρίζει και την βοηθά και εφ’ όσον είναι διαθέσιμη να πάει μαζί του μπροστά.
Γ] Τα σημεία του Μυστηρίου της Θ. Ευχαριστίας η τροφή και το πιοτό. Οι λέξεις «τρώγω και πίνω» μας δηλώνουν ότι ο άνθρωπος δεν είναι αυτάρκης, ότι δεν έχει ζωή αφ’ εαυτού του, δεν επιβιώνει αν δεν τραφεί συνεχώς και αδιαλείπτως. Έτσι τρέφομαι με «το Σώμα του Χριστού και το αίμα του Χριστού» σημαίνει ότι είναι η κοινωνία μαζί Του, μια κοινωνία τόσο έντονη και βαθιά που με κρατά σε μια ζωή που υπερβαίνει τα όρια της καθημερινότητας και της θνητότητας, γιατί κατά κάποιο τρόπο διαμέσου του Μυστηρίου, η Αναστημένη ζωή του Ιησού, γίνεται ζωή μου.
Δ] Το ψωμί και το κρασί, συμβολίζουν ακόμη και το ελάχιστο που μπορώ να προσφέρω για να εκφράσω την αγάπη μου στον οποιονδήποτε. Δεν είναι τα μέσα που εκφράζουν το μέγεθος της αγάπης, αλλά η δωρεά ζωής που διαμέσου των σημείων εκφράζεται.
Ε.] Το ψωμί και το κρασί δεν βρίσκονται ατόφια στη φύση. Είναι το αποτέλεσμα διεργασιών. Το ψωμί δεν είναι απλά οι σπόροι του σιταριού, ο ένας δίπλα στον άλλο, όπως σε ένα σακί, αλλά αλεσμένοι και ζυμωμένοι, που γίνονται μια νέα οντότητα, το ψωμί. Το ίδιο με το κρασί. Η ενότητα και μοναδικότητα της κοινότητας των μαθητών του Ιησού δεν είναι αποτέλεσμα της καλής θελήσεως πολλών να είναι μαζί, δίπλα- δίπλα, αλλά μια ζωή που δωρίζεται, ζυμώνεται πεθαίνει και ανασταίνεται σε μια νέα οντότητα αλλά στενά συνδεδεμένη με την παλαιά.