“Ιδού, εγώ είμαι μαζί σας όλες τις ημέρες, μέχρι τη συντέλεια του κόσμου”
Κυριακή 3 Ιουνίου 2018
Σήμερα γιορτάζουμε και μελετάμε τη μια πτυχή του δίπτυχου που κάνει την διαφορά του Χριστιανισμού από τις άλλες θρησκείες : το Μυστήριο της Αγίας Τριάδας.
Η άλλη πτυχή είναι το Μυστήριο της Θ. Ευχαριστίας.
Το Ανάγνωσμα από κατά Ματθαίο Άγιο Ευαγγέλιο 28,16-20 που θα ακούσουμε στη θ. Λειτουργία, μας παρουσιάζει την πρώτη ομολογία πίστεως στον Τριαδικό Θεό και για τον ζωτικό χώρου που αποκτά όλο της το νόημα, αν μας επιτρέπετε ένας τέτοιος όρος.
Λόγος του Κυρίου
Ο Ιησούς και οι ένδεκα εναπομείναντες μαθητές του είναι στην Γαλιλαία
και εκεί αρχίζει να τους λέει «Μου έχει δοθεί κάθε εξουσία στον ουρανό και πάνω στη γη».
Τα πάντα άρχισαν στην Γαλιλαία· από εκεί ο Ιησούς άρχισε την δημόσια ζωή του, εκεί κάλεσε τους μαθητές του, εκεί για πρώτη φορά τους ανάθεσε μια αποστολή: να είναι μεταφέρουν το μήνυμα στους συμπατριώτες στον Ισραήλ. Η Γαλιλαία από το θρησκευτικό κεντρο των Ιουδαίο δεν έχαιρε καλής φήμης, της κατηγορούσαν ότι είχε κάνει πολλές παραχωρήσεις σε θρησκευτικές δοξασίες μη εβραϊκές. Απο του περιφρονημένους όλα άρχισαν.
Και πάλι από τη Γαλιλαία, τα πάντα αρχίζουν. Από εκεί αρχίζουν και οι έσχατοι καιροί της κοινότητας των μαθητών του Ιησού,την Εκκλησίας και δεν αφορούν πιά μόνο τους συμπατριώτες, αλλά όλο τον κόσμο. Οι μαθητές δεν είναι πια απλοί αποσταλμένοι αλλά κήρυκες, μέτοχοι της ίδιας της εξουσίας που ο ίδιος ο Ιησούς τους κατέστησε , εξουσία που ο Ιησούς έχει ως ομοούσιος του Πατέρα, να κηρύξουν το ευαγγέλιο του Ιησού.
Η αποστολή είναι τριπλή:
Ο Μαθητής είναι πράγματι μαθητής εφ’ όσον συμβιώνοντας με τον δάσκαλο μαθαίνει, ακούει και μεταδίδει· μια διδασκαλεία και μια ζωή που δεν είναι δικά του επιτεύγματα . Ο Μαθητής, με το κήρυγμα του στα έθνη, δεν αποκτά προσωπικούς μαθητές αλλά αποκτά καινούργιους μαθητές για τον δάσκαλό του, τον Ιησού. Ο λόγος του μαθητή περιορίζεται στο να κάνει κατανοητό στον ακροατή τον Λόγο, της λογική ζωής του Δασκάλου και με τη ζωή του, και ως μαθητής, να δίνει αξιόπιστη μαρτυρία κγι’ αυτήν.
Β) «Βαφτίζοντας τους στο όνομα του Πατέρα και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος.»
Παραφράζοντας θα λέγαμε : μαθητές θα γίνουν όταν τους εισάγετε μέσα στη βαθιά στη ζωή του Πατέρα και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος. Η χριστιανική ζωή αρχίζει όταν μετέχω στη ζωή, είμαι σε Κοινωνία, είμαι μέσα στη ζωή, με τον Θεό Πατέρα. Και όταν λέμε «ζωή» εννοούμε, εκείνη τη Ζωή που μοιράζονται ο Θεός Πατέρας Γιος και αγ. Πνεύμα Γιος, και η οποία μέσω της Ενσάρκωσις του Γιου και με την ενέργεια του Αγίου Πνεύματος, την κοινοποιείται σε κάθε άνθρωπο ιδιαίτερα διαμέσου του βαπτίσματος.
Γ) «Διδάσκοντάς τους να τηρούν όλα όσα σας διέταξα.»
Ο Βαπτισμένος που με το βάπτισμα του εντάσσεται στην κοινότητα των μαθητών που προσπαθεί να ζήσει τη ζωή του Ιησού, αναλαμβάνει τη δέσμευση και την ευθύνη, με την δικιά του ζωή να είναι αξιόπιστος μάρτυρας. Το κήρυγμα του Ιησού, είναι στα χέρια του μαθητή του όχι μόνο όταν αυτά είναι καθαρά και γεμάτα με καλά έργα, αλλά και σ’ εκείνα δεν είναι και δίνουν αρνητική μαρτυρία.
Δ ) Ο Ματθαίος κλείνει το ευαγγέλιο του με μια υπόσχεση του Ιησού: «Ιδού εγώ είμαι μαζί σας όλες τις ημέρες, μέχρι τη συντέλεια του κόσμου».
Αυτή η υπόσχεση είναι η ωστική δύναμη κάθε προσπάθειας για να γίνει το ευαγγέλιο καθημερινό βίωμα. Μια υπόσχεση που είναι η περίληψη όλου του Ευαγγελίου του Ιησού, και ο κρυφός πόθος κάθε ανθρώπου « Ο Θεός μαζί μας».
Μερικές εύθραυστες και ισχνές σκέψεις για την Αγ. Τριάδα.
Ο όρος «Τριάδα» δεν βρίσκεται στην Καινή Διαθήκη, παρουσιάζεται τον δεύτερο χριστιανικό αιώνα και είναι καρπός μιας επίπονης κατάκτησης, και όχι πάντοτε ειρηνικής, μιας μελέτης των Γραφών εκ μέρους των πατέρων της Εκκλησίας, με βασικούς σταθμούς την 1η Οικουμενική Σύνοδο στη Νίκαια (325 μ.Χ.) που θέσπισε το “ομοούσιο του Πατρός και του Υιού” και την 2η Οικουμενική Σύνοδο της Κων/πόλεως (381 μ.Χ. ) όπου ορίζεται η Θεότητα του Αγίου Πνεύματος.
Η Αγ. Γραφή δεν μας δίνει τον ορισμό του τι είναι « Θεός». Μας περιγράφει όμως το πως ενεργεί ο Θεός για τους ανθρώπους. Ο ευαγγελιστής Ιωάννης στην πρώτη επιστολή του τόλμησε και έδωσε έναν ορισμό του Θεού : “ο Θεός είναι αγάπη”. Εμείς ξεκινώντας από αυτή την αποστολική διαβεβαίωση και με την βοήθεια της μεθόδου της ‘αναλογίας’ δηλ. “αυτό είναι όπως αν ...”, μπορούμε να πάρουμε μια μικρή γεύση του μυστηρίου του Θεού ο Αγ. Γρηγόριος τον Θεολόγος (Ναζιανζηνός) μιλούσε για το “φωτεινό σκοτάδι” της μοναδικότητας, της ενότητας αλλά και της διαφοροποίησης των προσώπων.
Ο ΄Αγιος Αυγουστίνος, ο οποίος οδηγεί στο αποκορύφωμά της την πατερική εποχή στην δύση, συνοψίζει έτσι μετά από μακροχρόνιες και επίπονες θεολογικές μελέτες του, επιγραμματικά : « Όταν βλέπεις την αγάπη, βλέπεις την Τριάδα. Ο Πατέρας είναι η άπειρη, ολοκληρωτική και ανεπιφύλακτη Αγάπη που δωρίζεται, εκείνος που αγαπά. Ο Γιος είναι η άπειρη, ολοκληρωτική και ανεπιφύλακτη αποδοχή της Αγάπης δωρεάς, ο αγαπημένος. Το ΄Αγιο Πνεύμα είναι η τέλεια ένωση εκείνου που δωρίζει και εκείνου που αποδέχεται το δώρο και ανταποδίδει. Ο Αγαπών, ο Αγαπημένος, η Αγάπη.»
Μελετώντας τι είναι “αγάπη”, το λιγότερο που μπορούμε να πούμε είναι ότι : είναι μια υπαρξιακή κατάσταση βαθιάς επικοινωνίας ζωής μεταξύ των δύο προσώπων, όπου ο καθένας αντιλαμβάνεται την ζωή του και το νόημα της μέσα από την ζωή του άλλου, όπου ο καθένας εμπλουτίζει την ζωή του μέσα από τη ζωή του άλλου. Μέσα σ’ αυτή την αέναη σχέση και συναλλαγή, διατηρείται ακέραιη και χωρίς σύγχυση η προσωπικότητα και η διαφορετικότητα του κάθε προσώπου, από τα πρόσωπα που αγαπιούνται.
Αυτή η «ΑΓΑΠΗ» είναι η αιτία της ύπαρξής μας. Όποιος αγαπά Δημιουργεί και δωρίζει . Σε μας τα πλάσματα η δημιουργική αιτία η αγάπη γίνεται όχι απλά τρόπος ζωής είναι η ζωή μας . Στο πρόσωπο του ανθρώπου αυτή γίνεται “ εικόνα και ομοίωση του Θεού” είναι το θεμέλιο και η τροφή της οποιασδήποτε μορφής αγάπης μεταξύ των ανθρώπων: γονικής, παιδιών, αδελφικής, συζυγικής, φιλικής της κοινωνικής. Η αγάπη είναι μια, οι υποστάσεις και το βιώματα της διαφέρουν, η μια εισχωρεί μέσα στην άλλη, αλλά δεν συγχέονται.
Και ο ΄Αγιος Γρηγόριος της Νύσσας συνοψίζει : « Κάθε ενέργεια εκπορεύεται από τον Πατέρα, προάγεται από τον Υιό και τελειοποιείται εν Πνεύματι Αγίω». Δηλαδή η Αγ. Τριάδα έχει μια και μοναδική ως προς τη φύση και, μια και μοναδική ενέργεια ως προς το έργο της , αλλά μέσα στη μοναδική θεϊκή ενέργεια, το κάθε Πρόσωπο είναι παρών με τον δικό του τρόπο.
Το δόγμα της Αγ. Τριάδος και η κοινωνική διδασκαλία της Εκκλησίας.
Η Εκκλησία μελετώντας το μυστήριο του Τριαδικού Θεού, εξήγαγε μερικές βασικές αρχές για την κοινωνική της διδασκαλία:
Την αρχή την αλληλεγγύης, η οποία προβλέπει ότι ο μαθητής του Χριστού πρέπει να έχει ως προτεραιότητα το κοινό καλό, να αποφεύγει τον εγωιστικό εγωκεντρισμό, να σέβεται και πολιτεύεται με ισοτιμία δικαιοσύνη. Όλοι, όντας πλάσματα και εικόνες του Θεού, είναι ομοούσιοι ως προς την φύση και ισότιμοι ως προς την αρετή, διαφορετικοί ως προσωπικότητες , ως προς τις δυνάμεις και τις ικανότητες.
Η δεύτερη αρχή είναι αναγκαίο συμπλήρωμα και ολοκλήρωση της πρώτης, είναι η αρχή της επικουρικότητας και της συμπληρωματικότητας, δηλαδή ο καθένας έρχεται αρωγός στην αδυναμία ή την έλλειψη του άλλου. Ακόμη, δεν επιτρέπεται το πρόσωπο να θυσιάζεται χάρη της κοινότητας ούτε όμως και η κοινότητα για χάρη του προσώπου.
Η τρίτη Αρχή : “Ο άνθρωπος, για κανένα λόγο δεν πρέπει να λογίζεται ως αντικείμενο ή ένα παθητικό στοιχείο της κοινωνικής ζωής, είναι και πρέπει πάντα να είναι και να παραμένει, το υποκείμενο, το θεμέλιο και ο σκοπός της” .Υπογραμμίζει την αναγκαία αυτονομία των εμπλεκομένων μερών, την ελεύθερη πρωτοβουλία και την ελευθερία επιλογής, και προωθείται η ενότητα μέσα από την πρόοδο και την ανάπτυξη του κάθε προσώπου ξεχωριστά, και της κοινωνίας αλλά μέσα στα πλαίσια μια κοινής αξιοπρέπειας.
Τετάρτη αρχή : η επιδίωξη του κοινού καλού
Το Δόγμα της Αγίας Τριάδας είναι ένα δόγμα φωτισμού για τον ανθρωπο. Αποκαλυπτόμενος ο Θεός στο άνθρωπο, αποκαλύπτει στον άνθρωπο την ταυτότητά του.