Μεγάλη Παρασκευή 2020
Σήμερα είναι η ημέρα κατά την οποία, όπως διδάσκει ο ευαγγελιστής Ιωάννης: «θα ατενίσουν εκείνον που κέντησαν με την λόγχη» (Ιωα 19,37) το Σταυρωμένο Χριστό «που για τους Ιουδαίους είναι σκάνδαλο και για τους Έλληνες μωρία, αλλά για εκείνους οι οποίοι είναι καλεσμένοι Ιουδαίους και Έλληνες ο Χριστός είναι του Θεού η Δύναμη και του Θεού η Σοφία»(1Κορ 1,23-24).
Σκέψεις στο πάθος του Ιησού από το κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο 18, 1 – 19,42
Τη Μεγάλη Παρασκευή ο Ιησούς Χριστός, το Πάσχα μας, θυσιάστηκε (1Κορ 5,7), πρόσφερε ολοκληρωτικά τη ζωή του σε μας. Ο σταυρός του Ιησού εγκαινιάζει το μυστήριο του Πάσχα, το μυστήριο της αναστημένης ζωής. Στο κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο το πάθος που ακούσαμε δεν είναι μια πομπή θρήνου και οδυρμού, αλλά η θριαμβευτική πορεία προς το Φως και την Ανάσταση.
Η αφήγηση του πάθους αρχίζει στη βραδινή σκοτεινιά ενός ελαιώνα, συνεχίζει στο ημίφως του τεχνητού φωτός των πυρσών, της βίας και του δεσποτισμού της πολιτικής εξουσίας στην οποία συμπράττει και η θρησκευτική, και μας θυμίζει τον κήπο-κόσμο μας, τον οποίο ο άνθρωπος βύθισε στη βία και την αλαζονεία με το να θέλει να είναι θεός στην θέση του Θεού και να καθορίζει εκείνος το τι είναι καλό και κακό κατά το δοκούν. Με την θέληση του τον κατέστρεψε και έκανε τον κήπο - κόσμο ερημιά, όπου βασιλεύει ο φόβος, η καχυποψία, η εκμετάλλευση, η καπατσοσύνη, η αδικία, η αλαζονεία, η διαφθορά, η απληστία, κοκ.
Η διήγηση του πάθους δεν ολοκληρώνεται στη σιγή του τάφου, αλλά πάλι σε ένα κήπο – κόσμο, που περιέχει και τον τάφο, όπου όμως αυτός ο τάφος δεν είναι πια ο τάφος της καταστροφής, αλλά ο χώρος την πρώτης Ημέρας της εβδομάδας, όπου ανατέλλει η Νέα Δημιουργία που ο Αναστημένος , «ο πρωτότοκος των νεκρών» όπως ο άγιος Παύλος τον χαρακτηρίζει, εγκαινιάζει τον Νέο Κόσμο της Βασιλείας του Θεού.
Για το ευαγγέλιο κατά Ιωάννη, η πορεία του πόνου του Ιησού δεν είναι η νίκη του σκότους αλλά μια πορεία αγάπης και φωτός. Εξωτερικά βυθίζεται στην μεγαλύτερη αδυναμία και όλα φαίνονται χαμένα, στην πραγματικότητα όμως ο δρόμος προς τον σταυρό είναι μια επίπονη πορεία θριάμβου προς τον Πατέρα. Ο Ιησούς είναι εκείνος που κυριαρχεί των γεγονότων του πάθους και του θανάτου του. Δεν κρύβεται και αφήνει να τον συλλάβουν και, μέσα σ’ αυτά τα πλαίσια, με το επιβλητικό : «Εγώ είμαι» -ορισμός με τον οποίο, στο βιβλίο της Εξόδου, ο Θεός αποκαλύπτεται στον Μωυσή- προσδιορίζει την ταυτότητα του και φανερώνει την δύναμή του.
Μπροστά στον Πιλάτο δεν διστάζει να αποδεχθεί ότι είναι βασιλιάς αλλά όχι αυτού του κόσμου και, για να αποκαλύψει την αδικία που γίνεται εις βάρος του, δεν υπερασπίζεται τον εαυτόν του.
Στο Σταυρό δεν του έσπασαν τα πόδια, επειδή είναι ‘ο Πασχαλινός αμνός’ που θυσιάζεται για την Σωτηρία όλων και ενεργεί το πέρασμα από τον θάνατο στη ζωή και, σύμφωνα με την εβραϊκή παράδοση, πρέπει να είναι χωρίς κανένα ελάττωμα. Ο ίδιος ταύτισε τον θάνατο του με την ενότητα του γένους : «Όταν θα υψωθώ θα έλξω όλους επάνω μου» (12,32). Γίνεται κέντρο αναφοράς και ενότητας του ανθρωπίνου γένους, η απάντηση σε όλες τις επιθυμίες του ανθρωπίνου γένους. Οι δεήσεις των Πιστών, που μετά την ανάγνωση του Πάθους τελούμε, μας θυμίζουν ότι ο Ιησούς είναι ο Λυτρωτής του Σύμπαντος.
Στο νερό και το αίμα που τρέχουν από την πλευρά του Ιησού , όταν την τρύπησε η λόγχη του στρατιώτη, οι πατέρες της Εκκλησίας ανεγνώρισαν τα μυστήρια που γεννούν την Εκκλησία, την εν Χριστώ ζωή : το Βάπτισμα και τη Θ. Ευχαριστία.
Η ώρα του Σταυρού και του θανάτου, σημαδεύει ‘τον θάνατο του θανάτου’ και τη δωρεά έκχυση του Πνεύματος Αγίου ζωής στους μαθητές του. Εξαρτάται από εμάς πως θα συμμετέχουμε στο πάθος του για να είμαστε μέρος και στην Ανάσταση του. Θα συμμετέχουμε όπως ο Κυρηναίος ; όπως οι γυναίκες που κλαίνε; όπως ο εκατόνταρχος που κτυπά το στήθος του και ομολογεί ό τι ήταν υιός Θεού; ή όπως οι άλλοι που κοιτάνε από μακριά και με αδιαφορία θέλουν να δουν πως θα τελειώσει το πράγμα αυτό όπως τόσα άλλα πράγματα και καταστάσεις ;
Ο Κύριος μας προσκαλεί να πάρουμε το σταυρό μας και να τον ακολουθήσουμε, ξέροντας ότι αν “την χάσουμε” (τη ζωή μας) όπως εκείνος την έχασε για χάρη μας, αν έτσι τη χάσουμε και εμείς για Εκείνον, τότε θα την κερδίσουμε μαζί Του για την αιωνιότητα.
« Όταν πορευόμαστε δίχως τον Σταυρό», διακηρύττει ο πάπα Φραγκίσκος στο πρώτο κήρυγμα στους καρδιναλίους την επομένη της εκλογής του, «όταν οικοδομούμε δίχως τον Σταυρό και όταν ομολογούμε ένα Χριστό δίχως Σταυρό, δεν είμαστε μαθητές του Κυρίου: είμαστε εγκόσμιοι! Είμαστε, ονομαζόμαστε πιστοί, Ιερείς, Επίσκοποι, Καρδινάλιοι, Πάπες, αλλά όχι μαθητές του Κυρίου. Θα γινόμασταν μια «Μη Κυβερνητική Οργάνωση» ανθρωπιστικής βοήθειας, αλλά όχι η Εκκλησία, Νύμφη του Κυρίου.» Και συνεχίζει: « Χρειάζεται να έχομε το θάρρος, να πορευόμαστε ενώπιον του Κυρίου, με τον Σταυρό του Κυρίου. Να οικοδομούμε την Εκκλησία πάνω στο αίμα του Κυρίου, που χύθηκε πάνω στον Σταυρό. Και να ομολογούμε τη μοναδική μας δόξα: τον Σταυρωμένο Χριστό. Και έτσι η Εκκλησία θα πάει μπροστά!»
Ας ζητήσουμε λοιπόν από το Άγιο Πνεύμα να μας χορηγεί αυτή τη χάρη: «Να πορευόμαστε, να οικοδομούμε, να ομολογούμε: τον Ιησού Χριστό Σταυρωμένο και Αναστημένο. Αμήν»
Σήμερα είναι η ημέρα κατά την οποία, όπως διδάσκει ο ευαγγελιστής Ιωάννης: «θα ατενίσουν εκείνον που κέντησαν με την λόγχη» (Ιωα 19,37) το Σταυρωμένο Χριστό «που για τους Ιουδαίους είναι σκάνδαλο και για τους Έλληνες μωρία, αλλά για εκείνους οι οποίοι είναι καλεσμένοι Ιουδαίους και Έλληνες ο Χριστός είναι του Θεού η Δύναμη και του Θεού η Σοφία»(1Κορ 1,23-24).
Σκέψεις στο πάθος του Ιησού από το κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο 18, 1 – 19,42
Τη Μεγάλη Παρασκευή ο Ιησούς Χριστός, το Πάσχα μας, θυσιάστηκε (1Κορ 5,7), πρόσφερε ολοκληρωτικά τη ζωή του σε μας. Ο σταυρός του Ιησού εγκαινιάζει το μυστήριο του Πάσχα, το μυστήριο της αναστημένης ζωής. Στο κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο το πάθος που ακούσαμε δεν είναι μια πομπή θρήνου και οδυρμού, αλλά η θριαμβευτική πορεία προς το Φως και την Ανάσταση.Η αφήγηση του πάθους αρχίζει στη βραδινή σκοτεινιά ενός ελαιώνα, συνεχίζει στο ημίφως του τεχνητού φωτός των πυρσών, της βίας και του δεσποτισμού της πολιτικής εξουσίας στην οποία συμπράττει και η θρησκευτική, και μας θυμίζει τον κήπο-κόσμο μας, τον οποίο ο άνθρωπος βύθισε στη βία και την αλαζονεία με το να θέλει να είναι θεός στην θέση του Θεού και να καθορίζει εκείνος το τι είναι καλό και κακό κατά το δοκούν. Με την θέληση του τον κατέστρεψε και έκανε τον κήπο - κόσμο ερημιά, όπου βασιλεύει ο φόβος, η καχυποψία, η εκμετάλλευση, η καπατσοσύνη, η αδικία, η αλαζονεία, η διαφθορά, η απληστία, κοκ.
Η διήγηση του πάθους δεν ολοκληρώνεται στη σιγή του τάφου, αλλά πάλι σε ένα κήπο – κόσμο, που περιέχει και τον τάφο, όπου όμως αυτός ο τάφος δεν είναι πια ο τάφος της καταστροφής, αλλά ο χώρος την πρώτης Ημέρας της εβδομάδας, όπου ανατέλλει η Νέα Δημιουργία που ο Αναστημένος , «ο πρωτότοκος των νεκρών» όπως ο άγιος Παύλος τον χαρακτηρίζει, εγκαινιάζει τον Νέο Κόσμο της Βασιλείας του Θεού.
Για το ευαγγέλιο κατά Ιωάννη, η πορεία του πόνου του Ιησού δεν είναι η νίκη του σκότους αλλά μια πορεία αγάπης και φωτός. Εξωτερικά βυθίζεται στην μεγαλύτερη αδυναμία και όλα φαίνονται χαμένα, στην πραγματικότητα όμως ο δρόμος προς τον σταυρό είναι μια επίπονη πορεία θριάμβου προς τον Πατέρα. Ο Ιησούς είναι εκείνος που κυριαρχεί των γεγονότων του πάθους και του θανάτου του. Δεν κρύβεται και αφήνει να τον συλλάβουν και, μέσα σ’ αυτά τα πλαίσια, με το επιβλητικό : «Εγώ είμαι» -ορισμός με τον οποίο, στο βιβλίο της Εξόδου, ο Θεός αποκαλύπτεται στον Μωυσή- προσδιορίζει την ταυτότητα του και φανερώνει την δύναμή του.
Στο Σταυρό δεν του έσπασαν τα πόδια, επειδή είναι ‘ο Πασχαλινός αμνός’ που θυσιάζεται για την Σωτηρία όλων και ενεργεί το πέρασμα από τον θάνατο στη ζωή και, σύμφωνα με την εβραϊκή παράδοση, πρέπει να είναι χωρίς κανένα ελάττωμα. Ο ίδιος ταύτισε τον θάνατο του με την ενότητα του γένους : «Όταν θα υψωθώ θα έλξω όλους επάνω μου» (12,32). Γίνεται κέντρο αναφοράς και ενότητας του ανθρωπίνου γένους, η απάντηση σε όλες τις επιθυμίες του ανθρωπίνου γένους. Οι δεήσεις των Πιστών, που μετά την ανάγνωση του Πάθους τελούμε, μας θυμίζουν ότι ο Ιησούς είναι ο Λυτρωτής του Σύμπαντος.
Στο νερό και το αίμα που τρέχουν από την πλευρά του Ιησού , όταν την τρύπησε η λόγχη του στρατιώτη, οι πατέρες της Εκκλησίας ανεγνώρισαν τα μυστήρια που γεννούν την Εκκλησία, την εν Χριστώ ζωή : το Βάπτισμα και τη Θ. Ευχαριστία.
Η ώρα του Σταυρού και του θανάτου, σημαδεύει ‘τον θάνατο του θανάτου’ και τη δωρεά έκχυση του Πνεύματος Αγίου ζωής στους μαθητές του. Εξαρτάται από εμάς πως θα συμμετέχουμε στο πάθος του για να είμαστε μέρος και στην Ανάσταση του. Θα συμμετέχουμε όπως ο Κυρηναίος ; όπως οι γυναίκες που κλαίνε; όπως ο εκατόνταρχος που κτυπά το στήθος του και ομολογεί ό τι ήταν υιός Θεού; ή όπως οι άλλοι που κοιτάνε από μακριά και με αδιαφορία θέλουν να δουν πως θα τελειώσει το πράγμα αυτό όπως τόσα άλλα πράγματα και καταστάσεις ;
Ο Κύριος μας προσκαλεί να πάρουμε το σταυρό μας και να τον ακολουθήσουμε, ξέροντας ότι αν “την χάσουμε” (τη ζωή μας) όπως εκείνος την έχασε για χάρη μας, αν έτσι τη χάσουμε και εμείς για Εκείνον, τότε θα την κερδίσουμε μαζί Του για την αιωνιότητα.« Όταν πορευόμαστε δίχως τον Σταυρό», διακηρύττει ο πάπα Φραγκίσκος στο πρώτο κήρυγμα στους καρδιναλίους την επομένη της εκλογής του, «όταν οικοδομούμε δίχως τον Σταυρό και όταν ομολογούμε ένα Χριστό δίχως Σταυρό, δεν είμαστε μαθητές του Κυρίου: είμαστε εγκόσμιοι! Είμαστε, ονομαζόμαστε πιστοί, Ιερείς, Επίσκοποι, Καρδινάλιοι, Πάπες, αλλά όχι μαθητές του Κυρίου. Θα γινόμασταν μια «Μη Κυβερνητική Οργάνωση» ανθρωπιστικής βοήθειας, αλλά όχι η Εκκλησία, Νύμφη του Κυρίου.» Και συνεχίζει: « Χρειάζεται να έχομε το θάρρος, να πορευόμαστε ενώπιον του Κυρίου, με τον Σταυρό του Κυρίου. Να οικοδομούμε την Εκκλησία πάνω στο αίμα του Κυρίου, που χύθηκε πάνω στον Σταυρό. Και να ομολογούμε τη μοναδική μας δόξα: τον Σταυρωμένο Χριστό. Και έτσι η Εκκλησία θα πάει μπροστά!»
Ας ζητήσουμε λοιπόν από το Άγιο Πνεύμα να μας χορηγεί αυτή τη χάρη: «Να πορευόμαστε, να οικοδομούμε, να ομολογούμε: τον Ιησού Χριστό Σταυρωμένο και Αναστημένο. Αμήν»