Μεγάλη Πέμπτη 2016

Έδειξε ότι τους αγαπούσε αληθινά και ολοκληρωτικά.

Μεγ. Πέμπτη 28 Απριλίου 2016

Κάθε άνθρωπος για να επικοινωνήσει με το συνάνθρωπό του, ή να εκφράσει τη σκέψη και τα αισθήματά του, χρησιμοποιεί σύμβολα, πχ χειρονομίες,  όπως  η χειραψία που μπορεί να σημαίνει χαρά για μια συνάντηση, τα συγχαρητήρια  για μια επιτυχία, αλλά και τη συμμετοχή σε κάποια θλίψη. Το φιλί, που είναι έκφραση αγάπης, χαιρετισμού ή συμπαράστασης σε λύπη. Ακόμη και η ομιλία, ο λόγος που συνοδεύει αυτές τις χειραψίες για να επεξηγήσει  και να διασαφηνίσει  την πραγματική έννοια της χειρονομίας ή του φιλιού, αν αυτά εκφράζουν χαρά ή λύπη, αποχωρισμό ή συνάντηση, ή εάν το φιλί είναι έκφραση της αγάπης δυο ερωτευμένων και όχι απλά ένας χαιρετισμός κοκ.

Το ίδιο κάνει και η Εκκλησία ακολουθώντας το παράδειγμα του Ιησού Χριστού.

Ο Αγ. Παύλος στην πρώτη επιστολή του. στους Πρώτη προς Κορινθίους 11,23-26), γράφει 

Αδελφοί, Εγώ αυτό παρέλαβα από τον ίδιο τον Κύριο, κι αυτό σας παρέδωσα: Ο Κύριος Ιησούς, τη νύχτα που ήταν να παραδοθεί στους σταυρωτές του, πήρε ψωμί, και, αφού έκανε ευχαριστήρια προσευχή, το τεμάχισε και είπε: «Λάβετε και φάγετε· αυτό είναι το σώμα μου, που τεμαχίζεται για χάρη σας. Αυτό να κάνετε στην ανάμνησή μου». Παρόμοια, όταν τέλειωσε το δείπνο, πήρε το ποτήρι και είπε: «Αυτό το ποτήριο είναι η νέα διαθήκη που επικυρώνεται με το αίμα μου. Όποτε πίνετε απ’ αυτό το ποτήριο, να το κάνετε στην ανάμνησή μου». Γιατί ωσότου να έρθει ο Κύριος, πάντοτε, όποτε τρώτε αυτό το ψωμί και πίνετε αυτό το ποτήριο, διακηρύττετε το θάνατο του Κυρίου.

Ενώ ο ευαγγελιστής Ιωάννης  στο Ευαγγέλιο  του 13, 1-15, μας αναφέρει το κάτωθι χαρακτηριστικό επεισόδιο:

Πριν από τη γιορτή του Πάσχα, ξέροντας ο Ιησούς πως ήρθε η καθορισμένη γι’ αυτόν ώρα να φύγει από τούτο τον κόσμο, και να πάει στον Πατέρα, έδειξε την αγάπη του ως το τέλος σ’ αυτούς που, μέσα σ’ αυτόν τον κόσμο τού ανήκαν και τους αγαπούσε. Βρίσκονταν στο δείπνο, κι ο διάβολος είχε βάλει κιόλας στην καρδιά του Ιούδα του Ισκαριώτη, γιου του Σίμωνα, τη σκέψη να παραδώσει τον Ιησού στους εχθρούς του. Ο Ιησούς ήξερε ότι ο Πατέρας τού είχε δώσει απεριόριστη εξουσία, κι ότι από τον Πατέρα ήρθε και στον Πατέρα επιστρέφει. Σηκώνεται, λοιπόν, από το τραπέζι που δειπνούσαν, βγάζει το ιμάτιό του, παίρνει μια πετσέτα και τη ζώνεται· έπειτα βάζει νερό στη λεκάνη κι αρχίζει να πλένει τα πόδια των μαθητών και να τα σκουπίζει με την πετσέτα που είχε ζωστεί. Φτάνει λοιπόν και στο Σίμωνα Πέτρο· αυτός του λέει: «Εσύ, Κύριε, θα μου πλύνεις τα πόδια;» «Αυτό που κάνω εγώ», του αποκρίθηκε ο Ιησούς, «εσύ δεν το καταλαβαίνεις τώρα· θα το καταλάβεις όμως αργότερα». Του λέει ο Πέτρος: «Ποτέ δε θα σ’ αφήσω να μου πλύνεις τα πόδια». «Αν δεν σε πλύνω», του αποκρίθηκε ο Ιησούς, «δεν έχεις θέση κοντά μου». Του λέει τότε ο Σίμων Πέτρος: «Αν είναι έτσι, Κύριε, όχι μόνο τα πόδια να μου πλύνεις αλλά και τα χέρια και το κεφάλι». «Αυτός που έχει κάνει λουτρό», του λέει ο Ιησούς, «είναι ολόκληρος καθαρός και δεν έχει ανάγκη να πλύνει παρά μόνο τα πόδια του. Εσείς είστε καθαροί, όχι όμως όλοι». Ο Ιησούς ήξερε αυτόν που θα τον παραδώσει· γι’ αυτό είπε «δεν είστε όλοι καθαροί».

Όταν τους έπλυνε τα πόδια, φόρεσε το ιμάτιό του, πήρε πάλι τη θέση του στο τραπέζι και τους είπε: «Καταλαβαίνετε τι έκανα σ’ εσάς; Εσείς με φωνάζετε “Διδάσκαλε” και “Κύριε”, και σωστά το λέτε, γιατί είμαι. Αν, λοιπόν, εγώ ο Κύριος κι ο Διδάσκαλος σας έπλυνα τα πόδια, έχετε κι εσείς την υποχρέωση να πλένετε ο ένας τα πόδια του άλλου. Σας έδωσα το παράδειγμα, για να κάνετε κι εσείς όπως έκανα εγώ

 Λόγος του Κυρίου 

Ακούσαμε τον Αγ. Παύλο να λέει στους Κορινθίους, όπως βέβαια και οι άλλοι ευαγγελιστές, ότι ο Ιησούς ταύτισε το ψωμί και το κρασί που μοίρασε στους μαθητές του, με τον ίδιο τον εαυτόν του. Έτσι, το τελευταίο δείπνο με τους μαθητές του, έγινε το τελετουργικό  της δωρεάς της Ζωής του στους μαθητές του. Το κατέστησε σύμβολο (βάζω μαζί νοήματα)  της  ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ  του με τους μαθητές του, αλλά και των μαθητών του μεταξύ τους. Τόσο διαχρονικά,  όσο και συγχρονικά. Κοινωνία ζωής, όμως, χωρίς υπηρεσία δεν υπάρχει. Ιδού το νόημα του συμβολισμού του πλυσίματος των ποδιών των μαθητών εκ μέρους του Ιησού, που ακούσαμε στην ευαγγελική περικοπή.


Κάθε φορά που συνάζεται ο Λαός του Θεού για τη θεία λειτουργία, όχι απλά ακούγεται η προτροπή αυτή του Ιησού «Κάνετε αυτό στην ανάμνησή μου», αλλά γίνεται και πράξη. Γίνεται και μυστήριο εισαγωγής σε ένα νέο τρόπο ζωής. Το νόημα αυτής της προτροπής είναι, το εκεί και τότε του Ιησού Χριστού, να γίνεται εδώ και τώρα για τον κάθε πιστό και έτσι να μπορεί ο κάθε πιστός, αλλά και η κοινότητα των μαθητών του Ιησού, να επικοινωνεί  μαζί του. Το τελευταίο δείπνο του Ιησού με τους μαθητές του δεν επαναλαμβάνεται, δεν πολλαπλασιάζεται, αλλά μυστηριακά ο κάθε άνθρωπος, η κάθε γενιά ανθρώπων, συμμετέχει στο ένα και μοναδικό δείπνο του Ιησού. Τέλος, η ίδια προτροπή παρακινεί το μαθητή του Ιησού η ζωή του να είναι τέτοια, που να θυμίζει τον ίδιο τον Ιησού Χριστό.

Τα σύμβολα του τελευταίου Δείπνου του Ιησού με τους μαθητές του.

Πρώτα, το ψωμί και το κρασί είναι ο καρπός της γης, αλλά και της εργασίας του ανθρώπου. Είναι τα βασικότερα στοιχεία της μεσογειακής διατροφής, συμβολίζουν  το λιγότερο, το οποίο μπορεί να προσφέρει κάποιος σε κάποιον, για να του εκφράσει την αγάπη του και την κοινωνία του με τους συνανθρώπους του. Το ψωμί για τη ζωή, το κρασί για την απόλαυση της ζωής. Στα χέρια του Ιησού γίνονται το σημείο που παραπέμπει στη δωρεά του Θεού, που φροντίζει να κρατά στη ζωή και στη χαρά το Λαό του.

Δηλώνουν, ακόμη, και την ενότητα. Οι πολλοί σπόροι σταριού γίνονται ένα ψωμί, οι πολλές ρόγες σταφυλιού κάνουν ένα μόνο κρασί, οι πολλοί άνθρωποι-μαθητές του Ιησού κάνουν μια κοινότητα, ένα λαό που ο Θεός κάλεσε, την Εκκλησία, Σώμα Χριστού.

Το ψωμί είναι άζυμο: το κανονικό ψωμί δηλώνει τη συνέχεια, γιατί η μαγιά το συνδέει με την προηγούμενη ζύμωση. Το άζυμο ψωμί είναι το ψωμί της εξόδου, το ψωμί της επανάστασης εκείνου που ξέκοψε από το παρελθόν της θλίψης της σκλαβιάς της Αιγύπτου και οδεύει προς τη γη της επαγγελίας, το ψωμί για την επείγουσα κατάσταση που δεν έχει καιρό να ζυμωθεί. Είναι το ψωμί που μπορεί να σε συνοδέψει στην πορεία χωρίς να μουχλιάσει. Για μας τους μαθητές του Ιησού είναι η Θεία Ευχαριστία, είναι η τροφή του Λαού του Θεού, της Εκκλησίας, που ξέκοψε από την αμαρτία και πάει σε συνάντηση του καινούργιου κόσμου της Βασιλείας του Θεού.

Το κρασί, στο οποίο η Γραφή αναγνωρίζει την ικανότητα να ευφραίνει την καρδιά του ανθρώπου. Στη Θ. Ευχαριστία γίνεται, τόσο σημείο της χαράς και του μεσσιανικού συμποσίου στη Βασιλεία του Θεού, όσο  και το αίμα του Χριστού που χύθηκε πάνω στο Σταυρό, μέσω του οποίου σφραγίζεται η Νέα Διαθήκη. Συμβολίζει, τόσο το αίμα που προστάτεψε τους Εβραίους που ξεκινούσαν για τη γη της Επαγγελίας, όσο και το κλείσιμο της συμφωνίας φιλίας του Θεού με το   Λαό του στους πρόποδες του Σινά.

Ο Ιησούς, στο τελευταίο δείπνο με τους μαθητές του, ταύτισε το Ψωμί και το Κρασί με το Σώμα του και το Αίμα του, με τη Ζωή του, με την Ύπαρξή του. Σημαίνει ότι ‘ όπως χωρίς το φαγητό δεν μπορεί να υπάρξει ζωή ’,  έτσι και για το μαθητή του Ιησού, ο Ιησούς είναι αυτός που τον κρατά στη ζωή όχι συμβολικά,  αλλά πραγματικά. Και όταν το λαβαίνουμε, όπως λέει ο άγ. Παύλος: γινόμαστε υιοί εν υιώ, συγκληρονόμοι του Ιησού, ή όπως λένε οι Πατέρες: σύσσωμοι και σύναιμοι του Ιησού, κα.

Το πλύσιμο των ποδιών, είναι μια υπηρεσία που γίνονταν από ένα δούλο προς το αφεντικό του ή σε έναν επισκέπτη του αφεντικού του, κατώτερου δηλαδή προς ανώτερο. Ο Ιησούς αντιστρέφει τους όρους και το συνοδεύει με την παρότρυνση «Εάν εγώ ο Κύριος και δάσκαλος σας έπλυνα τα πόδια, και σεις πρέπει να κάνετε το ίδιο».

Το πλύσιμο των ποδιών υπογραμμίζει ότι η κοινωνία ζωής χωρίς υπηρεσία δεν μπορεί να γίνει πραγματικότητα. Η αυθεντία και η εξουσία, που μπορεί να  πηγάζουν από την όποια κοινωνική θέση του κάποιου χριστιανού, είτε είναι καρπός του μόχθου της εργασίας του, ή οφείλεται στην πολιτική, ή την  οικονομική του ευρωστία και λόγω οικογενειακών καταβολών, όπως και ο Ιησούς ο δάσκαλος, που δεν εκμεταλλεύτηκε τη θέση του, την αυθεντία του, για να προβληθεί και να επιβληθεί, αλλά  για να υπηρετήσει  και για το κοινό καλό, έτσι οι μαθητές του τα όποια χαρίσματά τους, την όποια αξία τους, πρέπει να τα αξιοποιούν για την καλλιέργεια αδελφοσύνης και όχι να γίνουν αιτίες προβολής, επιβολής και διαχωρισμών. Ο μαθητής του Χριστού είναι καλεσμένος να κάνει πράξη το: δωρεά λάβετε, δωρεά δώστε. Υπογραμμίζει, ακόμη, την ισότητα των μαθητών μεταξύ τους και που θα έπρεπε να χαρακτηρίζει τις εξωτερικές σχέσεις και διαδικασίες μέσα στην κοινότητα από και στις πιο δραματικές καταστάσεις.

.

Η παράδοση, στην οποία αναφέρεται ο Απόστολος Παύλος, λέει ότι ο Ιησούς έκλεισε τα ευχαριστιακά λόγια με την προτροπή: « Αυτό να κάνετε στην ανάμνησή μου ». Δεν προσδιορίζει απλά την επανάληψη των δρώμενών του, αλλά ότι όλη τους η ζωή να είναι ικανή να φέρνει στη μνήμη όλων εκείνων που ζουν μαζί του, τον Ιησού τον ίδιο.

Σήμερα, ακόμη, ο Ιησούς ρωτά τον καθένα από μας ως άτομα και ως εκκλησιαστική κοινότητα:  «Καταλαβαίνετε τι έκανα σ’ εσάς;  Εσείς με φωνάζετε “Διδάσκαλε” και “Κύριε”, και σωστά το λέτε, γιατί είμαι.  Αν, λοιπόν, εγώ ο Κύριος κι ο Διδάσκαλος σάς έπλυνα τα πόδια, έχετε κι εσείς την υποχρέωση να πλένετε ο ένας τα πόδια του άλλου. Σας έδωσα το παράδειγμα, για να κάνετε κι εσείς όπως έκανα εγώ».

Περιμένει την απάντησή μας. Σήμερα Μεγάλη Πέμπτη, 28η Απριλίου του 2016.