Γ κύκλος, 3η Κυριακή της Παρουσίας

Τι πρέπει να κάνουμε;

Να είστε ευσπλαχνικοί

Ευαγγελίσετε την πολιτικοκοινωνική ζωή.

Κυριακή 13 Δεκεμβρίου  2015.

Με τη σημερινή ευαγγελική περικοπή ακούμε το κήρυγμα του Ιωάννη του Βαπτιστή, με το οποίο προετοίμαζε τον ερχομό του Μεσσία, και εμείς προετοιμαζόμαστε για τη Γιορτή των Χριστουγέννων.

Από το κατά Λούκα Άγ. Ευαγγέλιο (Λκ 3,10-18)

Εκείνο τον καιρό ρωτούσαν τον Ιωάννη : «Τι να κάνουμε, λοιπόν;» Κι εκείνος τους απαντούσε: «Όποιος έχει δύο χιτώνες ας δώσει τον ένα σ’ αυτόν που δεν έχει, κι όποιος έχει τρόφιμα ας κάνει το ίδιο». Ήρθαν επίσης και τελώνες να βαφτιστούν και του είπαν: «Δάσκαλε, τι να κάνουμε;» Κι εκείνος τους αποκρίθηκε: «Να μην απαιτείτε περισσότερα απ’ ό,τι σας παραχωρεί ο νόμος». Τον ρωτούσαν ακόμη και στρατιώτες: «Κι εμείς τι πρέπει να κάνουμε;» Και τους έλεγε: «Μην παίρνετε λεφτά από κανέναν με ψεύτικες κατηγορίες ούτε με τη βία, αλλά να αρκείστε στο μισθό σας».

Καθώς ο κόσμος περίμενε κι όλοι σκέφτονταν μέσα τους για τον Ιωάννη, μήπως αυτός είναι ο Χριστός, εκείνος απαντούσε σε όλους κι έλεγε: «Εγώ σας βαφτίζω με νερό, έρχεται όμως αυτός που είναι πιο ισχυρός από μένα και που εγώ δεν είμαι άξιος να λύσω το λουρί απ’ τα υποδήματά του. Αυτός θα σας βαφτίσει με Άγιο Πνεύμα και φωτιά. Στο χέρι του κρατάει το λιχνιστήρι για να ξεκαθαρίσει το αλώνι του και να συνάξει το σιτάρι στην αποθήκη του· το άχυρο όμως θα το κάψει με φωτιά που δε σβήνει ποτέ». Και με πολλές άλλες προτροπές ακόμη κήρυττε στο λαό το χαρμόσυνο μήνυμα.

Λόγος του Κυρίου

Το κήρυγμα του Ιωάννη είναι συνάμα ένα ευαγγέλιο “Εγώ σας βαφτίζω με νερό, έρχεται όμως αυτός που είναι πιο ισχυρός από μένα ... Αυτός θα σας βαφτίσει με Άγιο Πνεύμα”, αλλά και απειλή για κρίση “Στο χέρι του κρατάει το λιχνιστήρι για να ξεκαθαρίσει το αλώνι του”. Μπροστά σε αυτό το δίπτυχο, αυθόρμητο έρχεται το ερώτημα «Τι να κάνουμε, λοιπόν;» για να απελευθερωθούμε από την απειλή και να είμαστε μέρος της ευλογίας.

Ο Ιωάννης “τους απαντούσε”: «Όποιος έχει δύο χιτώνες ας δώσει τον ένα σ’ αυτόν που δεν έχει, κι όποιος έχει τρόφιμα ας κάνει το ίδιο». Εν συντομία, από αυτά που έχεις, όχι από το περίσσευμά σου, δίνε και σε κείνον που δεν έχει “Ήρθαν επίσης και τελώνες να βαφτιστούν και του είπαν: «Δάσκαλε, τι να κάνουμε;”. Οι τελώνες ήταν οι φοροεισπράκτορες για λογαριασμό των κατακτητών Ρωμαίων. Ως συνεργάτες των Ρωμαίων, λογιζόταν ως προδότες. Ως εισπράκτορες των φόρων, ως καταπιεστές. Απατεώνες, γιατί έβαζαν και προσαυξήσεις για να επωφεληθούν. Και όλα αυτά μαζί τούς καθιστούσαν θρησκευτικά ακάθαρτους. Η απάντηση του Ιωάννη : «Να μην απαιτείτε περισσότερα απ’ ό,τι σας παραχωρεί ο νόμος». Δηλαδή περιοριστείτε στο καθήκον σας.

Στους στρατιώτες που ρωτούσαν: «Κι εμείς τι πρέπει να κάνουμε;» Και τους έλεγε: «Μην παίρνετε λεφτά από κανέναν με ψεύτικες κατηγορίες ούτε με τη βία, αλλά να αρκείστε στο μισθό σας». Δηλαδή, να μην είστε βίαιοι, να μην εκμεταλλεύεσθε τη θέση σας για να καταπιέζετε και να οικειοποιείσθε πράγματα που δεν σας ανήκουν.

Οι απαντήσεις του Ιωάννη δεν αναφέρονται σε δόγματα πίστεως της τότε θρησκείας, αλλά σε θέματα ανθρώπινης συμβίωσης.

Στη βάση είναι η Μετάνοια : αλλάξτε τη μέχρι τώρα νοοτροπία σύμφωνα με την οποία ζούσατε, και ζήστε αυτή την αλλαγή, αν είναι πράγματι αληθινή, με συγκεκριμένα έργα μετάνοιας. Συμμετοχή, δικαιοσύνη, τιμιότητα, καλοσύνη, μη βία.

Ο άγ. Πέτρος στους πρώτους, μετά την Ανάσταση, μαθητές του Χριστού συνιστούσε να είναι έτοιμοι να δίνουν ανά πάσα στιγμή λόγο, δηλαδή να δικαιολογούν την ελπίδα στην οποία είναι καλεσμένοι.

Και εμείς τούτες τις μέρες προετοιμαζόμαστε για τα Χριστούγεννα, όχι βέβαια την επέτειο της γέννησης του Ιησού ή τα γενέθλιά του, αλλά για το γεγονός ότι μπήκε στην ιστορία μας λαβαίνοντας σάρκα και οστά και στήνοντας τη σκηνή του ανάμεσά μας, αποκαλύπτοντας το ανθρώπινο πρόσωπο του Θεού και τη θεϊκή εικόνα του ανθρώπου. Η ελπίδα που θεμελιώνεται σε αυτή την πεποίθηση και εμψυχώνει εδώ και τώρα τη λαχτάρα μας για ζωή και μάλιστα ολοκληρωμένη και μας δίνει χαρά, είναι ότι μαζί του μπορούμε να ξεπεράσουμε το φθαρτό και το εφήμερο, και αξίζει τον κόπο να παλέψουμε.

Ο χριστιανός, ο μαθητής του Χριστού, όταν μιλά για χαρά, εννοεί εκείνη τη βαθιά υπαρξιακή αρμονία που δημιουργείται μεταξύ των τόσων συντελεστών που συγκροτούν την ανθρώπινη προσωπικότητα και που τη βιώνει. Αρμονία, που επιτυγχάνεται και βιώνεται όταν γίνεται δεκτός ο Λόγος του Θεού. Στην πράξη, όταν ο άνθρωπος εντοπίζει ό,τι το θετικό και το καλό που υπάρχει γύρω μας και το αναπτύσσει και το διαδίδει. Η χαρά αυτή είναι συνδεδεμένη με τη δικαιοσύνη και την ειρήνη. Όσο περισσότερο προσπαθούμε να είμαστε δίκαιοι, άρα και ειρηνικοί, τόσο περισσότερο χαρούμενοι είμαστε. Ιδού το κήρυγμα του Ιωάννη.

Ο Ιωάννης προσκαλεί τους ακροατές του σε έργα μετάνοιας. Συμμετοχή, δικαιοσύνη, τιμιότητα, καλοσύνη, μη βία και όχι ουδέτερες και ανώδυνες πράξεις. Παίρνει θέση, και μάλιστα υπέρ των πιο αδυνάτων, στην κοινωνικοπολιτική ζωή του και ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τη δικαιοσύνη.

Στην Αγία Γραφή η άσκηση και η προάσπιση της δικαιοσύνης, είναι δομικό στοιχείο της σωστής σχέσης του ανθρώπου με το Θεό. Για το ευαγγέλιο τα πράγματα είναι ξεκάθαρα, η σωστή σχέση με το Θεό περνά από τη δίκαιη και αγαπητική σχέση με το συνάνθρωπο. Έτσι και ο χριστιανός, δεν κομματικοποιεί το πιστεύω του, αλλά το βιώνει ως ενεργός πολίτης της πόλης που ζει.

Για την κουλτούρα μας, το δίκαιο είναι η αμοιβή της εργασίας μου να είναι ανάλογη του μόχθου μου και να μου επιτρέπει μια αξιοπρεπή ζωή. Αυτό που έχω και απόκτησα με κόπο, να μην κινδυνεύει να μου αφαιρεθεί και να το διαθέτω όπως εγώ νομίζω.

Στην αγ. Γραφή τα πράγματα είναι κάπως διαφορετικά. Ένας ψαλμός απαγγέλλει : του Κυρίου είναι η γη και το πλήρωμα αυτής. Που σημαίνει ότι η γη και οι καρποί της ανήκουν στο Θεό, ο οποίος τα παραχώρησε στους ανθρώπους για να ζουν όλοι ευτυχισμένοι, απολαμβάνοντας τα αγαθά της και όχι να ωφελούνται οι καπάτσοι σε βάρος των πιο αδυνάτων. Κάθε παραβίαση αυτού του κανόνα είναι αδικία και έτσι γεννιούνται η βία, η καταπίεση και η εκμετάλλευση, που πολλαπλασιάζουν το κακό στον κόσμο.

Η σημερινή ευαγγελική περικοπή είναι μια πρόσκληση για μια σοβαρή αναθεώρηση της ποιότητας των κοινωνικών μας σχέσεων και του τρόπου που διαχειριζόμαστε τα αγαθά και τις σχέσεις μας, ενόψη του κοινού καλού. Κοινό καλό δεν είναι κάτι το αφηρημένο, έχει πρόσωπο, είναι εκείνο των διπλανών μας και μάλιστα των πιο αδύναμων. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι πολλές φορές αυτό που ονομάζουμε γενναιοδωρία, δεν είναι παρά μια πράξη δικαιοσύνης.

Το πρόβλημα είναι πως έργα μετανοίας, δηλαδή συμμετοχή, δικαιοσύνη, τιμιότητα, καλοσύνη, μη βία, μπορούν να εφαρμοστούν στην καθημερινότητά μας, όταν η παραμικρή ανοχή και καλοσύνη εκλαμβάνεται ως αδυναμία, όταν κανένας δεν θέλει να φανεί αδύναμος και εύκολος σε μια εποχή που η δύναμη και η καπατσοσύνη λογίζονται ως προτέρημα, και υπάρχει και ο φόβος να γίνεις αντικείμενο εκμετάλλευσης. Η απάντηση έρχεται πάλι από το λόγο του Ιησού : το ναι σας να είναι ναι και το όχι, όχι

Υπάρχει η καλυμμένη βία όταν, προκειμένου να είμαστε το κέντρο του ενδιαφέροντος, να κρατούμε τα πρόσωπα δεμένα επάνω μας, να επηρεάζουμε τις εκλογές τους προσβλέποντας στο δικό μας καλό, δε διστάζουμε να προφασιζόμαστε το κοινό καλό και με εύσχημο τρόπο κάποιους συναισθηματικούς μικροεκβιασμούς. Η απάντηση είναι στους μακαρισμούς: Μακάριοι οι καθαροί στην καρδιά.

Πόσες φορές το καλό που κάνουμε, το κάνουμε με νεύρα και επιθετικότητα, με πνεύμα ανωτερότητας ή με πνεύμα επιβολής και προβολής ή αποβλέποντας σε κάποιο προσωπικό όφελος. Έτσι όμως ενεργώντας, νοθεύω και δυσφημίζω το καλό, το καθιστό αποκρουστικό και μειωτικό για τον ευεργετημένο, ο οποίος το εκλαμβάνει ως αναγκαίο κακό, και εξοργίζεται με αυτόν που το επιτελεί και απορρίπτει ό,τι αυτός εκπροσωπεί.

Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι ο καθένας από μόνος του δεν μπορεί να λύσει, παρά μόνο ελάχιστα προβλήματα, κάτι σαν πρώτες βοήθειες. Χρειάζεται διάλογος με όλους τους άλλους ώστε οι ιδέες να συγκρίνονται, να αλληλοσυμπληρώνονται, οι δυνάμεις να προστίθενται και όλοι μαζί να μπορούμε να ανακαλύψουμε νέους δρόμους και επιλογές, να κάνουμε ώστε η δικαιοσύνη να μην είναι μια ουτοπία, αλλά μια δυναμική εξέλιξη της ανθρώπινης κοινωνίας.

Αυτό σημαίνει ότι είσαι και ζεις ως μαθητής του Χριστού που ελπίζει στο Χριστό, που έστησε τη σκηνή του ανάμεσά μας και μας προίκισε με μια νέα ζωή που εδώ και τώρα είναι σε συνεχή και όλο μεγαλύτερη εξάπλωση, έστω και αθόρυβα, όπως το προζύμι μέσα στη ζύμη.