Γ΄ Kύκλος, 4η τακτική Κυριακή (Λκ 4,21-30)

Ο Ιησούς «κάνει την εμπειρία» της απόρριψης.

Πάντοτε υπάρχουν λόγοι για να μην γίνει αποδεκτή η αλήθεια.

Κυριακή  31-1-2016

Η σημερινή ευαγγελική περικοπή είναι η συνέχεια της περασμένης Κυριακής,  στην οποία ο Ιησούς, στη συναγωγή του χωριού του Ναζαρέτ, παρουσιάζοντας το πρόγραμμα της δράσης του, υποστήριξε ότι οι Γραφές εκπληρώνονται στο πρόσωπό του. Στη σημερινή θα δούμε την  αντίδραση των συγχωριανών του.

Από το κατά Λούκα  άγιο Ευαγγέλιο

Ύστερα τύλιξε το χειρόγραφο, το έδωσε στον υπηρέτη και κάθισε. Τα μάτια όλων στη συναγωγή ήταν προσηλωμένα πάνω του. Άρχισε τότε να τους λέει: «Σήμερα βρίσκει την εκπλήρωσή της η προφητεία που μόλις ακούσατε».

Όλοι συμφωνούσαν μαζί του· θαύμαζαν για τα γεμάτα χάρη λόγια που έβγαιναν από το στόμα του, και ρωτούσαν: «Αυτός δεν είναι ο γιος του Ιωσήφ;» Εκείνος τους απάντησε: «Ασφαλώς θα μου πείτε την παροιμία που λέει, “γιατρέ, γιάτρεψε τον εαυτό σου. Όσα ακούσαμε ότι έγιναν στην Καπερναούμ κάνε τα κι εδώ στην πατρίδα σου”. Σας βεβαιώνω», πρόσθεσε, «πως κανένας προφήτης δεν είναι δεκτός στην πατρίδα του. Πράγματι, την εποχή του προφήτη Ηλία υπήρχαν πολλές χήρες στον Ισραήλ. Τότε ο ουρανός δεν είχε βρέξει για τρία χρόνια και έξι μήνες και μεγάλη πείνα είχε πέσει σ’ όλη τη γη. Ο Θεός όμως δεν έστειλε τον Ηλία σε καμιά απ’ αυτές, παρά μόνο σε μια χήρα στα Σάρεπτα της Σιδωνίας. Επίσης την εποχή του προφήτη Ελισαίου υπήρχαν πολλοί λεπροί ανάμεσα στους Ισραηλίτες, κανένας όμως απ’ αυτούς δεν καθαρίστηκε, εκτός από το Νεεμάν το Σύρο». Όταν τ’ άκουσαν αυτά μέσα στη συναγωγή εξοργίστηκαν όλοι. Σηκώθηκαν τότε και έβγαλαν τον Ιησού έξω από την πόλη και τον έφεραν ως την άκρη του βουνού, πάνω στο οποίο ήταν χτισμένη, για να τον ρίξουν στον γκρεμό.  Αυτός όμως πέρασε απ’ ανάμεσά τους και έφυγε.

Λόγος  Κυρίου.

Οι συγχωριανοί του Ιησού, μπροστά σε αυτά που είχαν ακούσει για Κείνον  και σε όσα οι ίδιοι άκουσαν και  είδαν όταν τον συνάντησαν στη συναγωγή του χωριού  τους, από τον ενθουσιασμό και τον θαυμασμό, πέρασαν στην αμφισβήτηση,  στην  εχθρότητα και στην καταδίκη.  Γιατί ;  Τον ήξεραν πολύ καλά και δεν τους έμοιαζε ικανός γι’ αυτά που διακήρυττε και, ακόμη περισσότερο,  επειδή αυτά που έλεγε ο Ιησούς είχαν  επιπτώσεις στη ζωή τους, τους έβγαζε από αυτά που ήξεραν. Ο Ιησούς στη δράση του δίνει προτεραιότητα στους αποκλεισμένους και ζητά να γίνουν δεκτοί στην κοινότητα  οι φτωχοί, οι τυφλοί, οι φυλακισμένοι, δηλαδή να γίνουν δεκτοί  «οι αποκλεισμένοι» . Αυτές οι διακηρύξεις  κάνουν και τον ίδιο «αποκλεισμένο» , δεν γίνεται αποδεκτός από τους συγχωριανούς του.

Ο Ιησούς  δεν υποχωρεί απέναντι στην οργισμένη αντίδραση των συγχωριανών του. Και ως επιβεβαίωση των λεγομένων του,  επικαλείται  τη  μαρτυρία δύο πολύ γνωστών επεισοδίων από τη Γραφή : « Τον καιρό του Ηλία υπήρχαν πολλοί φτωχοί στον Ισραήλ, αλλά ο Ηλίας στάλθηκε σε μια ξένη χήρα από τα Σάρεπτα. Τον καιρό του Ελισαίου υπήρχαν πολλοί λεπροί στον Ισραήλ, αλλά ο Ελισαίος  στάλθηκε να θεραπεύσει έναν ξένο από τη Συρία». Η αμφισβήτηση  των προνομίων τους  ως Ισραηλίτες, ξεχειλίζει το ποτήρι της οργής, διότι κατά κάποιο τρόπο ήθελαν τη θρησκεία «α λά καρτ» : τώρα το θέλω και όπως το θέλω.

Πολλές φορές κρίνομε τους άλλους με τις προκατασκευασμένες  αντιλήψεις μας. Κρίνουμε ένα πρόσωπο με βάση τα μοντέλα κρίσεως και καταστάσεων που έχουμε ζήσει, και σε αυτά προσπαθούμε να βάλουμε τον άλλο, και αν δεν χωράει, τον απορρίπτουμε. Δεν πάμε πραγματικά να συναντήσουμε τον άλλο, αλλά συναντάμε μια εικόνα του, που εμείς έχουμε προκατασκευάσει με βάση παλιές μας εμπειρίες. Να τι λένε: αυτός δεν είναι ο γιος του Ιωσήφ του ξυλουργού και ο ίδιος δεν είναι ξυλουργός ; Τι θέλει τώρα να μας πει ; να μας διδάξει ;

Υπάρχει, ακόμη, και ο μηχανισμός της ζήλιας  που γεννιέται όταν πιστεύουμε ότι το καλό των άλλων, η επιτυχημένη δράση των άλλων, αφαιρεί κάτι από εμάς και εμείς παραμεριζόμαστε, άρα πρέπει να αμυνθούμε βάζοντάς τον στη θέση του.

Η ανάγκη αναγνωρισημότητας και επιβράβευσης από τους άλλους, είναι ενστικτώδης. Αν δεν ωριμάσουμε και δεν μάθουμε να τη διαχειριζόμαστε και να είμαστε ο πραγματικός εαυτός μας και όχι μια εικονική πραγματικότητα αυτό δηλαδή που θα θέλαμε να είμαστε, τότε δεν παύουμε να κρίνουμε τους άλλους κρίνουμε τους άλλους αρνητικά.

Και έτσι αντί να αναπτύξουμε με τους άλλους μια σχέση εμπιστοσύνη και συνύπαρξη, δημιουργούμε καχυποψία και σύγκρουση. 

Ο Ιησούς, λοιπόν, λέει στους συγχωριανούς του: προσέχετε, δεν φτάνει να είναι κάποιος  Ιουδαίος τότε,  χριστιανός για μας, για να σωθεί, αλλά να είσαι με εκείνους που πράγματι ενεργούν για τη  σωτηρία. Στην προκειμένη περίπτωση να είσαι με τον Ιησού. 

Προσέχετε πώς κρίνετε πριν πάρετε θέση. Ποια είναι τα σημεία που αναζητάτε με βάση τα οποία θα πάρετε θέση.

Στην προκειμένη περίπτωση, αρνούνται να  αναγνωρίσουν τον Ιησού ως τον απεσταλμένο του Θεού, ως εκπληρωτή των Γραφών με βάση τα σημεία που ο ίδιος τους προτείνει και προτιμούν να χρησιμοποιήσουν τα δικά τους προκατασκευασμένα σημεία.

Ο Ιησούς βάζει τους ακροατές του προ των ευθυνών τους για το πώς θα πάρουν την απόφασή τους. Η ελεύθερη και υπεύθυνη απόφασή τους θα τους κρίνει, όχι η δική του. Ο Ιησούς, όπου παρουσιάζεται, προκαλεί συζητήσεις.

Ο ευαγγελιστής σημειώνει χαρακτηριστικά ότι το ακροατήριο του Ιησού θύμωσε και θέλησε να χειροδικήσει, αλλά εκείνος πέρασε ανάμεσά τους και έφυγε. Εκείνος ανήγγειλε, πρόσφερε δεδομένα. Η απόφαση, η ικανότητα να προσεγγίσουν την αλήθεια των όσων  άκουσαν,  είναι δική τους.

Το ευαγγελικό επεισόδιο μας εφιστά την προσοχή, ακόμη και στο πώς προσεγγίζουμε τους άλλους, στο πώς δεχόμαστε «τον άλλο», «τον διαφορετικό». Τον δεχόμαστε  στο μέτρο που συμφωνεί μαζί μας, δεν έχουμε πρόβλημα. Τι γίνεται  όμως  όταν «ο άλλος» δεν ευθυγραμμίζεται με τις προκαταλήψεις μας  ή προτείνει πράγματα που δεν μας «συμφέρουν»; Τότε αρχίζουν οι συγκρούσεις. Είναι δύσκολο να ξεπεραστεί η νοοτροπία του «προνομίου», όταν εκλαμβάνουμε ως δεδομένο ότι είμαστε οι καλύτεροι και σωστοί, είτε εκ της θέσεώς μας στο χώρο που ανήκουμε, είτε από εγωκεντρισμό μας.

Ας κοιτάμε με ειλικρίνεια  από πού γεννιούνται τα κριτήριά μας.

Η φιλία με τον Ιησού να βοηθά, στο πώς αντιμετωπίζουμε τους άλλους.  Όχι ηθικοπλαστικά ή ηθικολογικά, αλλά οντολογικά  να μοιραζόμαστε τη ζωή μας με τους άλλους.  

Γ΄ Κύκλος 3η Τακτική Κυριακή - (Λκ. 1,1-4; 4,14-22)

Το Ευαγγέλιο είναι κάτι το σοβαρό και χαρούμενο  που συμβαίνει σήμερα.

24 Ιανουαρίου 2016

Η σημερινή ευαγγελική περικοπή χωρίζεται σε δύο μέρη : Το πρώτο είναι ο πρόλογος του ευαγγελιστή, στον οποίο παρουσιάζει τη μεθοδολογία που ακολούθησε και το σκοπό του έργου.

Ο σκοπός:  «Εντιμότατε Θεόφιλε, επειδή πολλοί προσπάθησαν να συντάξουν μια διήγηση για τα γεγονότα που συνέβηκαν ανάμεσά μας, θεώρησα κι εγώ καλό, αφού ερεύνησα όλα τα γεγονότα από την αρχή και με ακρίβεια, να σου τα γράψω με τη σειρά, για να βεβαιωθείς ότι τα όσα διδάχθηκες είναι αυθεντικά». 

Το όνομα του αποδέκτη αυτού του συγγραφικού έργου, Θεόφιλος, δεν φαίνεται να προσδιορίζει κάποιο συγκεκριμένο πρόσωπο, αλλά όποιον  θα ήθελε να γνωρίσει τα ιστορικά θεμέλια της πίστης του, της πίστης των μαθητών του Ιησού.

Ως προς τη μεθοδολογία του, ο συγγραφέας δεν διαφέρει από τους ιστοριογράφους της εποχής του.

Το δεύτερο μέρος είναι τοποθετημένο στο χωριό στο οποίο ο Ιησούς ανδρώθηκε και στο χώρο που με την κοινότητά του προσευχόταν και μορφωνόταν: στη συναγωγή της Ναζαρέτ. Εκεί, λοιπόν,  αποφασίζει να παρουσιάσει το πρόγραμμα για τη ζωή του, και το κάνει στο πλαίσιο της λειτουργικής σύναξης στη συναγωγή των συγχωριανών του. Ο τρόπος, με τον οποίο περιγράφει το μελλοντικό του έργο, ακολουθεί τα ίχνη της  προφητικής παράδοσης. Συμφώνα με αυτήν το βασικό κριτήριο που κρίνει την ορθότητα της διδασκαλίας του κήρυκα είναι αν αυτή  συμφωνεί  και ταιριάζει με το Νόμο του Θεού. Έτσι ενεργώντας ο Ιησού υπογραμμίζεται, , όσο και ότι είναι απόλυτα συντονισμένος με τις πιο βαθιές ρίζες και ελπίδες του Λαού. Και εμείς αναγνωρίζουμε την εβραϊκή καταγωγή και νοοτροπία του Ιησού.

Από το κατά Λουκά άγ. Ευαγγέλιο (Λκ 1,1-4; 4,14-22)

«Εντιμότατε Θεόφιλε, πολλοί προσπάθησαν να συντάξουν μια διήγηση για τα γεγονότα, που είναι βεβαιωμένο ότι συνέβησαν ανάμεσά μας, όπως μας τα παρέδωσαν εκείνοι που από την αρχή ήταν αυτόπτες μάρτυρες και   έγιναν  κήρυκες  αυτού  του  χαρμόσυνου  μηνύματος.  Γι’ αυτό θεώρησα κι εγώ καλό, αφού ερεύνησα όλα τα γεγονότα από την αρχή και με ακρίβεια, να σου τα γράψω με τη σειρά, για να βεβαιωθείς ότι τα όσα διδάχθηκες είναι αυθεντικά».

Ο Ιησούς περιόδευε γεμάτος με τη δύναμη του Πνεύματος στη Γαλιλαία και η φήμη του διαδόθηκε σε όλα τα περίχωρα. Δίδασκε στις συναγωγές τους και τον τιμούσαν όλοι.

Ύστερα ήρθε στη Ναζαρέτ, όπου είχε μεγαλώσει. Το Σάββατο πήγε όπως συνήθιζε στη συναγωγή και σηκώθηκε να διαβάσει τις Γραφές. Του έδωσαν το χειρόγραφο με τα λόγια του προφήτη Ησαΐα. Ο Ιησούς το ξετύλιξε και βρήκε το σημείο όπου ήταν γραμμένο το εξής: Το Πνεύμα του    Κυρίου   με  κατέχει,  γιατί   ο   Κύριος  με  έχρισε  και   μ’ έστειλε ν’ αναγγείλω το χαρμόσυνο μήνυμα στους φτωχούς, να θεραπεύσω τους συντριμμένους ψυχικά. Στους αιχμαλώτους να κηρύξω απελευθέρωση  και στους τυφλούς ότι θα βρουν το φως τους, να φέρω λευτεριά στους τσακισμένους, να αναγγείλω του καιρού τον ερχομό που ο Κύριος θα φέρει τη σωτηρία στο λαό του. Ύστερα τύλιξε το χειρόγραφο, το έδωσε στον υπηρέτη και κάθισε. Τα μάτια όλων στη συναγωγή ήταν προσηλωμένα πάνω του. Άρχισε τότε να τους λέει: «Σήμερα βρίσκει την εκπλήρωσή της η προφητεία που μόλις ακούσατε». Δίδασκε στις συναγωγές τους και τον τιμούσαν όλοι»

                                                                                    Λόγος του Κυρίου

Η αποκάλυψη του Θεού δεν είναι ποτέ αφηρημένη, πάντα συγκεκριμενοποιείται μέσα στην ιστορία κάποιου συγκεκριμένου χώρου και χρόνου και σε ανθρώπους με βιώματα της εποχής τους, στην περίπτωσή μας στο πρόσωπο του Ιησού από τη Ναζαρέτ. Έτσι, ο καθένας μπορεί προσωπικά να γνωρίσει πώς το ευαγγέλιο έγινε ζωή κάποιων και να εκτιμήσει αν θα το κάνει «ζωή» του.

Ο Ιησούς εμπνέεται  όπως ήδη ακούσαμε από την περικοπή του προφήτη Ησαΐα (Ησ  61,1-2), για να παρουσιάσει  το πρόγραμμά του και να δώσει μια περίληψη του έργου που πρόκειται να ξετυλίξει κατά τη διάρκεια  της δημόσιας δράσης που μόλις εγκαινίασε. Παρουσιάζει, λοιπόν, την αποστολή του  ως ένα έργο καθολικής απελευθέρωσης.

Στο κέντρο του ενδιαφέροντος είναι η δήλωσή του: «Σήμερα βρίσκει την εκπλήρωσή της η προφητεία που μόλις ακούσατε». Δεν την σχολιάζει, ούτε επιχειρεί μια ηθικολογική ή μια ηθικοπλαστική ερμηνεία, όπως έκαναν όλοι οι ραβίνοι στην εποχή του και πολλοί ιεροκήρυκες σήμερα. Ο Ιησούς  ξεφεύγει από αυτή την πρακτική εφιστά την προσοχή των ακροατών του στο γεγονός ότι αυτή η προφητεία εκπληρώνεται  γιατί είναι εκείνος είναι παρών.

Η προσοχή περνά από τη Γραφή στον κήρυκα.

Δεν σχολιάζει ότι ο καιρός της αναμονής τέλειωσε.  Εκείνο που κηρύττει ο Ιησούς δεν πρόκειται να συμβεί, αλλά συμβαίνει εδώ και τώρα, σήμερα. Αυτό που άρχισε τότε με τον Ιησού  να  περιοδεύει και να διδάσκει στη Γαλιλαία, είναι και  σήμερα σε πλήρη ενέργεια και παρουσία, απευθύνεται και σε μας με την ίδια δύναμη και επιτακτικότατα και μας ζητά να το οικειοποιηθούμε. Το «σήμερα» του Ιησού δεν είναι ένας ακριβής χρονολογικός προσδιορισμός, αλλά ένα γεγονός που αγκαλιάζει το σήμερα του κάθε ανθρώπου και τον προσκαλεί να το ασπασθεί. Υποδεικνύει τον καιρό στον οποίο ενεργεί η Χάρη του Θεού. Μετά το Χριστό δεν έχουμε τίποτα να περιμένουμε. Με τον Ιησού αποκαλύφθηκε σε όλο το εύρος του, αν έτσι μπορούμε να πούμε, ο καιρός της Χάριτος του Θεού.  Είμαστε και εμείς μέσα σε αυτόν τον καιρό. Το σήμερα της Ναζαρέτ αγκαλιάζει και εμάς. Εκείνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να το δεχτούμε και έτσι να γίνουμε μέρος του έργου του και να αφεθούμε να μας μεταμορφώσει.

Η αποστολή του Ιησού είναι να δείξει στους ανθρώπους ότι ο Θεός είναι όπως ένας ευσπλαχνικός Πατέρας και ίδιος η προσωποποίηση της ευσπλαχνίας του Θεού για τους ανθρώπους, μέσα στην ιστορία. Όλη η ζωή του Ιησού είναι ευαγγέλιο έγκειται Ο Ιησού όχι μόνο στη διακηρύττει  ότι ο Θεός αγαπά κάθε άνθρωπο  χωρίς καμιά εξαίρεση, αλλά και με την ζωή του και έργο του περιγράφει τη σημαίνει αυτό.  Με τον τρόπο που ζει δείχνει ότι κάθε άνθρωπος για το Θεό είναι πολύτιμος και ιδιαίτερα  οι πιο κατατρεγμένοι. Μπροστά στο Θεό δεν υπάρχουν αποκλεισμένοι για οποιονδήποτε λόγο-  όπως δεν υπάρχουν και προνομιούχοι, για οποιονδήποτε λόγο-. Μάλιστα για Κείνον : οι πρώτοι είναι οι τελευταίοι.   

Με την ζωή του δείχνει πως αποκαθιστάται  χαμένη αξιοπρέπειά των φτωχών, των περιθωριακών και των περιφρονημένων και καθιστά  κολάσιμη  κάθε προσπάθεια δημιουργίας εκ μέρους μας πιθανών διαφοροποιήσεων, και παροτρύνει τους μαθητές να εργάζονται για την εκρίζωσή τους.

ΟΙ μαθητές του Χριστού είναι εκεί που αφού πρώτα βιώσαν την ευσπλαχνία του Θεού που με τη συγγνώμη του μας μεταμόρφωσε, καλούνται και εκείνοι  να είναι  ευσπλαχνικοί, όπως Εκείνος

Μη ζητάμε, όμως, για να αρχίσουμε με μεγάλα κατορθώματα… ας αρχίσουμε με το να δώσουμε τη συμπάθειά και τη συμπόνια μας σε όποιον μας  είναι αντιπαθητικός. Και αν καταλάβουμε ότι γνωρίζουμε πολλούς αντιπαθητικούς, ας διερωτηθούμε μήπως το πρόβλημα είναι δικό μας.