Γιορτή του Χριστού Βασιλιά του Σύμπαντος.

22 Νοεμβρίου 2015

Ένας Βασιλιάς «ιδιόμορφος»

Με τη σημερινή γιορτή του Χριστού Βασιλιά του Σύμπαντος, ολοκληρώνεται το λειτουργικό έτος.

Η ευαγγελική περικοπή, που η λειτουργική παράδοση της εκκλησίας μας με την ευκαιρία προσφέρει στη μελέτη μας, είναι μια σκηνή από τη δίκη του Ιησού μπροστά στον Πιλάτο.

Στη σκηνή αυτή έχουμε δυο αντιλήψεις της βασιλείας σε σύγκριση σύγκρουση.

Τον Πόντιο Πιλάτο, εκπρόσωπο και έκφραση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, πανίσχυρο αλλά και διστακτικό, επιφυλακτικό και ανασφαλή και ίσως φοβισμένο.

Απέναντί του τον Ιησού που του παραδόθηκε από το ιερατείο και τους προεστούς του Ισραήλ δέσμιος, όχι για να δικαστεί, αλλά για να καταδικαστεί. Ήρεμο, κυρίαρχο του παιχνιδιού, που δίνει μαρτυρία για την αλήθεια, έκφραση της Βασιλείας του Θεού.

Τους χωρίζει μια άβυσσος.

Από το κατά Ιωάννη Άγ. Ευαγγέλιο. (18,28-38)

Τότε οδήγησαν τον Ιησού από το σπίτι του Καϊάφα στο πραιτώριο. Ήταν νωρίς το πρωί.…

Ο Πιλάτος μπήκε πάλι μέσα στο πραιτώριο, διέταξε να φέρουν τον Ιησού και τον ρώτησε: «Εσύ είσαι ο βασιλιάς των Ιουδαίων;» Ο Ιησούς αποκρίθηκε: «Το ρωτάς αυτό από μόνος σου ή σου έχουν μιλήσει άλλοι για μένα;» «Μήπως εγώ είμαι Ιουδαίος;» του απάντησε ο Πιλάτος· «ο λαός ο δικός σου και οι αρχιερείς σε παρέδωσαν σ’ εμένα· τι έκανες, λοιπόν;» Ο Ιησούς απάντησε: «Η δική μου βασιλεία δεν προέρχεται απ’ αυτόν τον κόσμο· αν η βασιλεία μου προερχόταν απ’αυτόν τον κόσμο, οι στρατιώτες μου θα αγωνίζονταν να μην πέσω στα χέρια των Ιουδαίων αρχόντων. Αλλά η δική μου βασιλεία δεν προέρχεται από ’δω». Του λέει τότε ο Πιλάτος: «Είσαι, λοιπόν, βασιλιάς;» «Ναι, είμαι βασιλιάς, όπως το λες», αποκρίθηκε ο Ιησούς. «Εγώ γι’ αυτό γεννήθηκα και γι’ αυτό ήρθα στον κόσμο, για να φανερώσω την αλήθεια· όποιος αγαπάει την αλήθεια καταλαβαίνει τα λόγια μου». Του λέει ο Πιλάτος: «Και τι είναι αλήθεια;».

Λόγος του Κυρίου

Ο όρος «Βασιλεία» προσδιορίζει τη δράση με την οποία ο κυβερνών ενεργεί για να κυβερνήσει, να εμπνεύσει σεβασμό, εκφράζει δύναμη, κυριαρχία, και φόβο, δέος για να επιβληθεί, αλλά και τα όρια, το χώρο μέσα στα οποία ασκείται αυτή η δύναμη.

Με τον όρο Βασιλεία του Θεού προσδιορίζουμε τη δράση με την οποία ο Θεός, ως δημιουργός, όχι μόνο δημιουργεί, αλλά και υποβαστάζει, υποστηρίζει και εμψυχώνει τη Δημιουργία του. Αυτή η ενέργειά του εκδηλώνεται, όχι αφηρημένα, αλλά μέσα στο συγκεκριμένο γίγνεσθαι της ανθρωπότητας και της πλάσης ολόκληρης, αυτό που ονομάζουμε ιστορία, όχι μόνο την επί μέρους του ανθρώπου, αλλά του Σύμπαντος.

Με τη δράση του αυτή ο Θεός καλεί τους ανθρώπους, άνδρες και γυναίκες, ως εικόνα και ομοίωσή του, μέσω του Χριστού να συμμετέχουν στο χτίσιμό της και να την οδηγήσουν σε εκείνη την εμπειρία ζωής όπου ο ίδιος ο Θεός θα είναι τα πάντα σε όλους. Που τελικά αυτός είναι και ο σκοπός της δημιουργίας.

Η μεγάλη αντίθεση μεταξύ των δυο βασιλειών αποκαλύπτεται σε όλο της το εύρος, όταν ο εξουσιαστής ρωτά τον υπόδικο: «Είσαι, λοιπόν, βασιλιάς;», με αυτή την κατηγορία οι Αρχές του λαού του συνέλαβαν και του παρέδωσαν τον Ιησού. Η ερώτηση είναι περιττή, αλλά θέλει να κρατήσει τα προσχήματα της δίκαιης διαδικασίας. Και ο κρατούμενος, μέσα στην απόλυτη αδυναμία, εξουθένωση και εξαθλίωση, δεν διστάζει να απαντήσει : «ναι είμαι, αλλά διευκρινίζει ότι: η βασιλεία μου δεν είναι αυτού του κόσμου», και συνεχίζει: “Εγώ γι’ αυτό γεννήθηκα και γι’ αυτό ήρθα στον κόσμο, για να φανερώσω την αλήθεια· όποιος αγαπάει την αλήθεια καταλαβαίνει τα λόγια μου”». Με αυτό τον εντυπωσιακό τρόπο παραδέχεται τη βασιλική του υπόσταση σε μια στιγμή που τίποτα δεν συνηγορεί για κάτι τέτοιο, το αντίθετο μάλιστα, αυτός που κατά τη διάρκεια της δημόσιας ζωής του απέφευγε ακόμη και την παραμικρή υπόνοια να του αποδοθεί ο οποιοσδήποτε βασιλικός μεσσιανικός τίτλος.

Ο Ιησούς με την απάντησή του αναγκάζει τον Πιλάτο να σταματήσει να σκεφτεί, να ξεφύγει από το επιφανειακό, από αυτό που φαίνεται, και να ξεκαθαρίσει μέσα του τι σημαίνει για αυτόν βασιλεία. Με την επεξήγηση Εγώ γι’ αυτό γεννήθηκα και γι’ αυτό ήρθα στον κόσμο, για να φανερώσω την αλήθεια, για το πώς και γιατί είναι βασιλιάς. Είναι Βασιλιάς των Ιουδαίων, όπως προφητικά θα γράψει ο Πιλάτος πάνω στο Σταυρό, ως αιτία της καταδίκης. Βασιλιάς των Ιουδαίων, δηλαδή ο Μεσσίας μεταξύ Θεού και ανθρώπων διαμέσου του οποίου ο Θεός προσφέρει την αλήθειά του, δηλαδή την Ευσπλαχνία του, τη συμπαράστασή του στα πλάσματά του που όπως ο Χριστός αγωνίζεται ενάντια στο κακό.

Η κυριαρχία του Ιησού, η βασιλεία του Ιησού, δεν επιβάλλεται, προσφέρεται, υποδεικνύεται, μαρτυρείται για να γίνει δεκτή και ιδιαίτερα σε εκείνους που υποφέρουν, για να απαλύνει τον πόνο τους. Ο Μεσσίας δείχνει τη δύναμή του σώζοντας τους άλλους συνυπάρχοντας και δεν περιμένει καμιά ευγνώμονα αναγνώριση, αλλά συνεχίζει να δωρίζει και να θυσιάζεται. Το πρόβλημα είναι κατά πόσο εμείς μπορούμε να δεχτούμε μια τέτοια κυριαρχία-βασιλεία και μάλιστα να την κάνουμε δική μας, να ζήσουμε μια ζωή όπου κυριαρχεί η ταπεινοφροσύνη και ο σταυρός.

Η βασιλεία του Ιησού δεν περιορίζεται «στο μετά από αυτή τη ζωή», κάθε άλλο, εκτιμά και τα τωρινά και γι' αυτά και με αυτά εργάζεται για να κάνει να φανεί και να διαδώσει την αλήθεια που ο Θεός έβαλε μέσα στη δημιουργία και που μέσω του Ιησού την αναδεικνύει, την καλλιεργεί και την αξιοποιεί, ώστε από το εδώ και τώρα να ανατείλει το εκεί και τότε. Το παντοτινό αρχίζει από εδώ και τώρα, δεν το χαραμίζει, χάριν του αύριο.

Άνθρωποι και οργανώσεις μπορεί να εργάζονται και να συμπεριφέρονται για την αλήθεια, αν όμως κοιτάξουμε σε βάθος όλα κατατείνουν στο να πείσουν ότι τις περισσότερες φορές, αντί να εκφράζουν την αγάπη που εξυπηρετεί και θυσιάζεται, επιδιώκουν ίδιο όφελος, την ευγνώμονα αναγνώριση και ανταπόδοση. Ο Ιησούς, όμως, χαρακτηρίζει ευτυχισμένους, μακάριους, όπως εκείνους που έχουν καθαρή την καρδιά και με ανιδιοτέλεια καταναλώνουν τον εαυτόν τους για το κοινό καλό, και αυτοί δεν είναι μόνο οι χριστιανοί, αλλά κάθε άνθρωπος καλής θελήσεως.

Η σημερινή περικοπή περιέχει ένα διάλογο για την αλήθεια, λειψό και ατελή . Ο Πιλάτος σωστά διερωτάται : Τι είναι η αλήθεια; και το ευαγγέλιο σημειώνει και αφού είπε αυτό βγήκε έξω. Δεν περιμένει απάντηση, την έχει δώσει μόνος του, είναι σαν να λέει: εγώ δεν έχω ώρα για φιλοσοφίες, δεν με αφορούν τα μεγάλα υπαρξιακά προβλήματά, προτιμώ ό,τι κάνω να γυρίζει προς όφελός μου, αυτό που τώρα εξυπηρετεί και.....πάμε παρακάτω.

Ο Χριστός είναι βασιλιάς γιατί είναι τελείως ξένος σε μια τέτοια λογική. Με τον Χριστό Βασιλιά αναδύεται ένας νέος τρόπος ζωής, μια νέα νοοτροπία, που ενώ βάζει στο κέντρο της την αδυναμία και τη φτώχεια, εγκαινιάζει μια νέα σχέση και συνύπαρξη με το Θεό και τους ανθρώπους που κάνει να αποδώσουν όλες τις δυνατότητες της ανθρωπότητας για το κοινό καλό, και που μπορεί να αλλάξει την ανθρώπινη ιστορία. Όχι εντυπωσιακά και επιβλητικά, αλλά με τρόπο περιορισμένο και σταδιακό, μέσα από την περιπέτεια που λέγεται εν Χριστώ ζωή.

Σίγουρα σε αυτή την πορεία δεν είναι όλα ρόδινα, θα κάνουμε και την εμπειρία της κούρασης, ίσως της απογοήτευσης. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο Βασιλιάς μας ήταν παραδομένος στις διαθέσεις του Πιλάτου, των κακών, όμως ακουμπούσε την ελπίδα του στο μέλλον του Θεού και αυτό στη ζωή του έσπερνε, και αυτό ο ίδιος και οι μαθητές του είχαν προγευτεί.

Η Βασιλεία του Θεού είναι ο χώρος, που όχι μόνο ο Ιησούς, αλλά και όλοι εμείς μαζί του είμαστε βασιλείς.